Soru:
Bir organik bileşiğin 0.1 mol'ü yakıldığında normal koşullarda (NŞA) 6,72 litre CO2 gazı açığa çıkıyor. Bileşiğin kütlece elementel analizi ise şu şekildedir: %60 C, %13,33 H, %26,67 O.
- a) Bileşiğin molekül formülünü bulunuz.
- b) Bileşik doymuş bir alkol ise, bu bir monoalkol müdür yoksa bir polialkol müdür? Kanıtlayınız.
Çözüm:
⚖️ Adım 1a) Önce mol sayısı ve CO2 verisinden karbon atomu sayısını bulalım.
- ➡️ NŞA'da 1 mol gaz 22,4 L ise, 6,72 L CO2 gazı 6,72 / 22,4 = 0,3 mol'dür.
- ➡️ 0,1 mol bileşik yandığında 0,3 mol CO2 oluşuyorsa, 1 mol bileşikte 3 mol C atomu vardır. Yani C3 içerir.
Adım 1b) Şimdi kütlece yüzde verilerinden basit formülü bulalım.
- ➡️ 100 gram bileşikte: 60 g C, 13,33 g H, 26,67 g O vardır.
- ➡️ Mol sayıları:
C: 60 / 12 = 5 mol
H: 13,33 / 1 ≈ 13,33 mol
O: 26,67 / 16 ≈ 1,67 mol
- ➡️ En küçük sayıya (1,67'ye) bölelim:
C: 5 / 1,67 ≈ 3
H: 13,33 / 1,67 ≈ 8
O: 1,67 / 1,67 = 1
Basit Formül: C3H8O
- ➡️ Daha önce 1 mol bileşikte 3 mol C olduğunu bulmuştuk. Basit formül zaten C3H8O'dur. Dolayısıyla Molekül Formülü = C3H8O'dur.
Adım 2) Bileşiğin doymuş bir alkol olduğu verilmiş. Doymuş bir alkolün genel formülü CnH2n+2O'dur.
- ➡️ n=3 için C3H8O formülü bu genel formüle uyar. Bu, bir monoalkolün formülüdür.
- ➡️ Bir polialkol (diol, triol vb.) olsaydı, aynı karbon sayısı için daha az hidrojen atomu olurdu. Örneğin, C3H8O2 (propan-1,2-diol) veya C3H8O3 (gliserol).
✅ Sonuç: a) Bileşiğin molekül formülü C3H8O'dur. b) Bu formül, doymuş bir monoalkolün genel formülüne (CnH2n+2O) uyduğu için bileşik bir monoalkol'dür.
