Soru:
4- Bir laboratuvar deneyinde, birbirinden bağımsız iki ayrı deney tüpüne eşit miktarda etanol konuluyor. Birinci tüp derişik \( H_2SO_4 \) ile 180°C'de, ikinci tüp ise aynı asit ile 130°C'de ısıtılıyor. Her iki tüpte gözlemlenen başlıca organik ürünler nelerdir?
Çözüm:
💡 Bu soru, aynı alkolün farklı sıcaklıklarda farklı ürünler vermesini karşılaştırmaktadır. Sıcaklık, ürün türünü belirleyen anahtar faktördür.
- ➡️ 1. Adım (180°C Deneyi): 170-180°C civarındaki yüksek sıcaklıklar, molekül içi dehidratasyonu teşvik ederek alken oluşumunu sağlar. Etanol, bir molekül su kaybederek eten (etilen) oluşturur.
- ➡️ Reaksiyon: \( CH_3CH_2OH \xrightarrow[H_2SO_4]{180^\circ C} CH_2=CH_2 + H_2O \)
- ➡️ 2. Adım (130°C Deneyi): ~140°C civarındaki daha düşük sıcaklıklar ise moleküller arası dehidratasyonu teşvik ederek eter oluşumunu sağlar. İki molekül etanol, bir molekül su kaybederek dietil eter oluşturur.
- ➡️ Reaksiyon: \( 2 CH_3CH_2OH \xrightarrow[H_2SO_4]{130^\circ C} CH_3CH_2OCH_2CH_3 + H_2O \)
- ➡️ 3. Adım: Sonuç olarak, sıcaklık arttıkça alken oluşumu lehine bir tercih oluşur.
✅ Sonuç:
180°C'deki tüpte başlıca organik ürün eten (\( CH_2=CH_2 \))'dir.
130°C'deki tüpte ise başlıca organik ürün dietil eter (\( CH_3CH_2OCH_2CH_3 \))'dir.
