Soru:
Karbon sayısı aynı olan bir alkol, bir eter ve bir alkan düşünün. Bu üç bileşiğin;
a) Kaynama noktalarını
b) Suda çözünürlüklerini
yüksekten düşüğe doğru sıralayınız. Sebeplerini açıklayınız.
Çözüm:
💡 Sıralamayı belirleyen ana faktör, moleküllerin suyla ve birbirleriyle kurduğu bağların türü ve kuvvetidir.
- ➡️ a) Kaynama Noktası Sıralaması: Kaynama noktası, moleküllerin sıvı halden gaz hale geçmesi için gereken enerjiyi ifade eder ve bu da moleküller arası kuvvetlerin kuvvetiyle doğru orantılıdır.
- Alkol: Güçlü hidrojen bağı → En yüksek kaynama noktası.
- Eter: Polar yapıdan dolayı dipol-dipol etkileşimleri → Orta düzeyde kaynama noktası.
- Alkan: Polar değil, sadece London (geçici dipol) kuvvetleri → En düşük kaynama noktası.
Sıralama: Alkol > Eter > Alkan
- ➡️ b) Suda Çözünürlük Sıralaması: Çözünürlük, "benzer benzeri çözer" ilkesine göre, suyun polaritesi ve hidrojen bağı yapma kapasitesi ile ilişkilidir.
- Alkol: Su gibi hem polar hem de güçlü hidrojen bağı kurabilir → En yüksek çözünürlük.
- Eter: Oksijen atomu sayesinde sınırlı hidrojen bağı kurabilir, ancak hidrofobik kısmı çözünürlüğü sınırlar → Orta düzeyde (düşük) çözünürlük.
- Alkan: Apolar olduğu için suyla hiçbir anlamlı etkileşime giremez → Pratikte çözünmez.
Sıralama: Alkol > Eter > Alkan
✅ Sonuç: Hem kaynama noktası hem de çözünürlük için sıralama aynıdır: Alkol > Eter > Alkan. Bunun nedeni, alkollerin hem kendi aralarında hem de suyla kurduğu üstün hidrojen bağı etkileşimleridir.
