Soru:
Ozon tabakasının incelmesine neden olan başlıca kimyasal maddeler nelerdir? Bu maddelerin ozon molekülleri (O₃) ile nasıl bir tepkimeye girdiğini kısaca açıklayınız.
Çözüm:
💡 Bu sorunun çözümü, ozon tabakasına zarar veren maddeleri ve bunların kimyasal süreçteki rollerini bilmeyi gerektirir.
- ➡️ Birinci Adım - Maddelerin Tanımlanması: Ozon tabakasının incelmesinden başlıca sorumlu maddeler, kloroflorokarbonlar (CFC'ler)'dir. Ayrıca halonlar, karbon tetraklorür ve metil kloroform gibi maddeler de bu sürece katkıda bulunur.
- ➡️ İkinci Adım - Kimyasal Sürecin Açıklanması: Stratosfere ulaşan CFC'ler, güneşten gelen ultraviyole (UV) ışınları nedeniyle parçalanır ve klor (Cl) atomlarını serbest bırakır. Serbest kalan bir klor atomu, bir ozon molekülüne (O₃) saldırarak onu yok eder. Bu reaksiyon şu şekildedir: Cl + O₃ → ClO + O₂. Daha sonra ClO radikali, serbest bir oksijen atomu ile tepkimeye girerek tekrar klor atomunu serbest bırakır: ClO + O → Cl + O₂. Serbest kalan klor atomu, bu döngüyü binlerce kez tekrarlayarak çok sayıda ozon molekülünün yok olmasına neden olur.
✅ Sonuç olarak, başta CFC'ler olmak üzere bu maddelerden stratosfere salınan klor atomları, bir katalizör gibi davranarak ozon moleküllerinin yok olmasına yol açar.
