Dil bölümü nedir Çözümlü Örnekleri

Çözümlü Örnek 1

Soru:

Bir dil bilimci, Türkçe'deki fiil çekimlerini inceliyor. "Gelmek" fiilinin şimdiki zaman çekimini yaparken, 1. tekil şahıs (ben) ve 3. çoğul şahıs (onlar) için doğru ekleri bulması gerekiyor. Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri doldurunuz.

Şahıs	Çekim
Ben	Gel___
Onlar	Gel___

Çözüm:

💡 Türkçe'de şimdiki zaman eki "-iyor" dur. Ancak bu ek, ünlü uyumlarına göre "-ıyor, -iyor, -uyor, -üyor" şeklini alır. "Gel-" fiili "e" dar ünlüsü ile bittiği için, ek "-iyor" olur. Şahıs ekleri ise bu temel eke eklenir.

• ➡️ 1. Tekil Şahıs (Ben): Fiil kökü "gel-" + Şimdiki zaman eki "-iyor" + 1. tekil şahıs eki "-um" → "Geliyorum". Ancak, "-iyor" ekinden sonraki "-u" ünlüsü, kalın ünlü olduğu için ünlü uyumuna uymaz. Bu nedenle bu çekim istisnai olarak "Geliyorum" şeklindedir. Tabloda "Geliyorum" yazılmalıdır.
• ➡️ 3. Çoğul Şahıs (Onlar): Fiil kökü "gel-" + Şimdiki zaman eki "-iyor" + 3. çoğul şahıs eki "-lar" → "Geliyorlar". Bu çekimde bir istisna yoktur. Tabloda "Geliyorlar" yazılmalıdır.

✅ Sonuç olarak, boşluklar sırasıyla "iyorum" ve "iyorlar" ile doldurulur.