📜 11. Sınıf Tarih 2. Dönem 1. Yazılı Konularına Genel Bakış
Bu yazılıda, Osmanlı Devleti'nin Duraklama ve Gerileme Dönemleri ile XVIII. Yüzyılda Avrupa ve Osmanlı Devleti'ndeki Değişim ve Diplomasi konularından sorumlusunuz. Aşağıda, önemli başlıklar ve açıklamaları bulacaksınız.
🛑 Osmanlı Devleti'nde Duraklama Dönemi (17. Yüzyıl)
Bu dönem, Osmanlı Devleti'nin genişlemesinin durduğu ve iç sorunların arttığı bir süreçtir.
- 💥 Duraklamanın İç Nedenleri: Merkezi yönetimin bozulması, eyalet yönetimindeki aksaklıklar, ordunun bozulması (özellikle Kapıkulu Ocakları) ve ekonominin zayıflaması.
- 🌍 Duraklamanın Dış Nedenleri: Coğrafi Keşifler'in etkisiyle ticaret yollarının önem kaybetmesi, Avrupa'da merkezi krallıkların güçlenmesi ve doğal sınırlara ulaşılması.
- ⚔️ Önemli Savaşlar:
- Haçova Meydan Muharebesi (1596) - Zaferle sonuçlanmış olsa da ordudaki bozulma belirginleşmiştir.
- Zitvatorok Antlaşması (1606) - Osmanlı'nın Avusturya karşısındaki siyasi üstünlüğünün sarsıldığı antlaşma.
📉 Osmanlı Devleti'nde Gerileme Dönemi (18. Yüzyıl)
Bu dönemde Osmanlı Devleti, toprak kaybetmeye başlamış ve Avrupa devletleri karşısında askeri ve siyasi açıdan gerilemiştir.
- 🔥 Karlofça Antlaşması (1699): Osmanlı Devleti'nin ilk kez büyük çapta toprak kaybettiği antlaşmadır. Macaristan'ın büyük bölümü kaybedilmiş ve gerileme dönemi resmen başlamıştır.
- 💧 Prut Savaşı ve Antlaşması (1711): Rusya'ya karşı kazanılan bir savaş ve sonucunda imzalanan antlaşma. Kaybedilen yerler geri alınmıştır.
- 🏛️ Lale Devri (1718-1730):
- 🔧 Islahatlar: İlk matbaa (Sait Efendi ve İbrahim Müteferrika), çini ve kumaş atölyeleri, itfaiye örgütü (Tulumbacı Ocağı) kuruldu.
- 🖋️ Pasarofça Antlaşması (1718): Bu dönemin başlangıcıdır. Batı'ya karşı "istikrar" dönemi başlamıştır.
- 💣 Patrona Halil İsyanı (1730): Lale Devri'ni sona erdiren isyan.
🤝 XVIII. Yüzyılda Değişen Diplomasi ve Islahatlar
Bu yüzyılda Osmanlı Devleti, Avrupa'nın gücünü kabul etmiş ve denge politikası izlemeye başlamıştır.
- 🏛️ III. Selim Dönemi (1789-1807) ve Nizam-ı Cedit:
- 🪖 Yeni bir ordu (Nizam-ı Cedit Ordusu) kuruldu.
- 💼 İrad-ı Cedit Hazinesi oluşturuldu.
- 🌍 Daimi elçilikler açıldı (ilk: Londra, 1793).
- 📜 Küçük Kaynarca Antlaşması (1774):
- Kırım'a bağımsızlık verildi (ilk kez Müslüman bir toprak kaybedildi).
- Rusya'ya kapitülasyonlar ve Karadeniz'de ticaret hakkı verildi.
- Rusya, Ortodoksların hamisi oldu.
- 🔄 Denge Politikası: Osmanlı Devleti, 18. yüzyılda güçlü devletlerin arasında denge kurmaya çalışmıştır.
🎯 Yazılıda Çıkabilecek Önemli Soru Tipleri
- 📌 Duraklama ve Gerileme dönemlerinin nedenlerini karşılaştırma.
- 📌 Antlaşmaların (Karlofça, Küçük Kaynarca) maddeleri ve önemini açıklama.
- 📌 Lale Devri ve III. Selim dönemi ıslahatlarını ve bunların özelliklerini yazma.
- 📌 18. yüzyılda Osmanlı dış politikasının temel özelliklerini açıklama.
💡 Hatırlatma: Konuları çalışırken kronolojik sıraya, antlaşmaların sebep ve sonuçlarına ve ıslahatların hangi padişah dönemine ait olduğuna dikkat et!
