Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kalıplaşmış bir söz öbeği kullanılmıştır?
- A) Çocuk, hızlı hızlı koşuyordu.
- B) Adam, eli yüzü düzgün bir insandı.
- C) Gözleri fal taşı gibi açıldı.
- D) Masanın üstünde duran kitabı aldı.
Çözüm:
💡 Kalıplaşmış söz öbekleri, genellikle mecaz anlam taşıyan, sözcüklerin değiştirilemediği ve bir bütün olarak anlam kazanan ifadelerdir.
- ➡️ A seçeneği: "Hızlı hızlı" bir ikilemedir ve kalıplaşmış değildir. Sözcükler değiştirilebilir (yavaş yavaş, koşa koşa).
- ➡️ B seçeneği: "Eli yüzü düzgün" bir deyimdir. Sözcükleri değiştirilemez ("Ayağı kulağı düzgün" denmez) ve mecaz anlamlıdır (temiz, düzenli insan). Bu bir kalıplaşmış söz öbeğidir.
- ➡️ C seçeneği: "Gözleri fal taşı gibi" bir benzetmedir. Ancak bu bir kalıp değildir, "Gözleri tabak gibi açıldı" da denebilir.
- ➡️ D seçeneği: "Üstünde duran" sıfat tamlamasıdır. Sözcükler değiştirilebilir ("altında duran", "yanında duran").
✅ Doğru cevap, içinde deyim bulunan B seçeneğidir.
