Soru:
Gregor Mendel, bezelye bitkileri üzerinde yaptığı çalışmalarla kalıtım biliminin temellerini atmıştır. Aşağıdaki ifadelerden hangisi Mendel'in çalışmaları ve bulguları ile ilgili yanlış bir bilgi içermektedir?
- A) Bezelyelerin kolay yetiştirilmesi, çabuk döl vermesi ve birçok zıt özelliğe sahip olması onun çalışmalarını kolaylaştırmıştır.
- B) Kalıtım birimlerine "gen" adını vermiş ve bu birimlerin kromozomlar üzerinde taşındığını keşfetmiştir.
- C) Bir özelliği kontrol eden iki alelin (gen çeşidinin) birbirine baskınlık/çekiniklik ilişkisi olabileceğini göstermiştir.
- D) Ayrılma İlkesi'ne göre, bir karakteri kontrol eden aleller gamet oluşumu sırasında birbirinden ayrılarak farklı gametlere geçer.
Çözüm:
💡 Bu soruda, Mendel'in çalışmalarında hangi bilginin onun tarafından keşfedilmediğini veya yanlış atfedildiğini bulmamız gerekiyor. Adım adım ilerleyelim.
- ➡️ A Seçeneği: Mendel'in neden bezelye bitkisini seçtiğini açıklar. Bezelyelerin bu özellikleri, kontrollü çaprazlamalar yapması için ideal bir model organizma olmuştur. Bu bilgi doğrudur.
- ➡️ B Seçeneği: Mendel, kalıtım birimlerinden bahsetmiş ve onları "faktör" olarak adlandırmıştır. "Gen" terimi daha sonra Wilhelm Johannsen tarafından önerilmiştir. Ayrıca, genlerin kromozomlar üzerinde taşındığı fikri, Mendel'in ölümünden sonra, 20. yüzyılın başlarında Walter Sutton ve Theodor Boveri tarafından ortaya atılmıştır. Bu nedenle, bu bilgi Mendel'e ait değildir ve yanlıştır.
- ➡️ C Seçeneği: Mendel, bezelyelerdeki yuvarlak/buruşuk, sarı/yeşil gibi zıt özellikleri inceleyerek baskınlık ve çekiniklik kavramlarını ortaya koymuştur. Bu bilgi doğrudur.
- ➡️ D Seçeneği: Ayrılma (Segregasyon) İlkesi, Mendel'in temel prensiplerinden biridir ve tam olarak bu şekilde ifade edilir. Bu bilgi doğrudur.
✅ Sonuç olarak, yanlış bilgi içeren seçenek B'dir.
