Soru:
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiilin şartı (-ise) kullanılmıştır?
- A) Yarın okula gidecekse erken yatmalı.
- B) Bu kitabı dün okudu.
- C) Ev çok güzeldi.
- D) Sınavdan yüksek not aldı.
Çözüm:
💡 Ek fiilin şartı (-ise), isim soylu sözcüklere gelerek onları yüklem yapar ve bir koşul anlamı katar.
- ➡️ A seçeneğine bakalım: "gidecekse" fiilidir. "Git-" fiiline "-ecek" gelecek zaman ve "-se" şart eki gelmiştir. Bu bir birleşik zamanlı fiildir, ek fiilin şartı değildir.
- ➡️ B seçeneği: "okudu" basit zamanlı bir fiildir.
- ➡️ C seçeneği: "güzeldi" sözcüğü, isim soylu "güzel" sözcüğüne ek fiilin görülen geçmiş zaman eki "-di" gelerek oluşmuştur. Burada şart anlamı yoktur.
- ➡️ D seçeneği: "aldı" basit zamanlı bir fiildir.
✅ Hiçbir seçenekte isim soylu bir sözcüğe gelen "-ise" eki yoktur. Bu nedenle bu cümlelerin hiçbirinde ek fiilin şartı kullanılmamıştır. Cevap, soru kökünde belirtilen durumu sağlayan bir seçenek olmadığı için yoktur.
