Yazım kuralları konu anlatımı Çözümlü Örnekleri

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "de/da" bağlacının yazımı ile ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

• A) Bu konuyu sende biliyorsun.
• B) Sinemaya gidelim de arkadaşlarımızı da çağıralım.
• C) O kitabı ben de okudum.
• D) Evde de sessizlik hakimdi.

💡 "de/da" bağlacı ayrı yazılır ve cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz. Bunu test ederek çözüme ulaşabiliriz.

• ➡️ A seçeneği: "Bu konuyu sende biliyorsun." Cümleden "de"yi çıkaralım: "Bu konuyu sen biliyorsun." Anlam bozulduğu için buradaki "-de" hal ekidir ve bitişik yazılmalıdır. Cümlede "sende" yazılmış, bu doğrudur. Ancak soru bağlaçla ilgili olduğu için bu cümlede bağlaç yok.
• ➡️ B seçeneği: "...gidelim de... çağıralım." ve "...bizimkileri de çağıralım." İlk "de" cümleden çıkarılamaz (bağlaçtır, ayrı yazılmış, doğru). İkinci "de" cümleden çıkarılınca anlam bozulmuyor (bağlaçtır, ayrı yazılmış, doğru).
• ➡️ C seçeneği: "O kitabı ben de okudum." "de"yi çıkaralım: "O kitabı ben okudum." Anlam bozulmuyor, bu bir bağlaçtır ve ayrı yazılmıştır (doğru).
• ➡️ D seçeneği: "Evde de sessizlik hakimdi." İlk "-de" hal ekidir (bitişik, doğru). İkinci "de"yi çıkaralım: "Evde sessizlik hakimdi." Anlam bozulmuyor, bağlaçtır ve ayrı yazılmıştır (doğru).

✅ Yanlış, A seçeneğinde değil, soruda yanlışlık arıyoruz. Sorunun odağı "de/da bağlacının yazımı"dır. A seçeneğinde bir bağlaç olmadığı için bu seçenek bağlaç yazımıyla ilgili bir örnek değildir ve yanlışlık da yoktur. Ancak B seçeneğine tekrar bakalım: "gidelim de" ifadesinde "de" bağlacı, "-m" ile biten bir fiilden sonra geldiği için ayrı yazılır ve doğrudur. Tüm seçenekler doğru görünüyor. Bu durumda sorunun hatalı olduğu düşünülebilir, ancak klasik bir "de/da" sorusunda en sık yapılan hata, bağlacın bitişik yazılmasıdır. Şıkları kontrol ettiğimizde, hiçbirinde bağlacın bitişik yazıldığı bir örnek yok. Bu nedenle, bu soru için yanlış yapılan bir seçenek bulunmamaktadır. Fakat eğer A seçeneğindeki "sende" kelimesi "sen de" şeklinde ayrı yazılsaydı, bu sefer anlam bozulacağı için bu bir yazım yanlışı olurdu. Cevap, yanlışlık yapılan bir seçenek olmadığı için yoktur.