Noktanın analitiği, geometrik problemleri cebirsel yöntemlerle çözmemizi sağlayan bir matematik dalıdır. Bu konunun temelini, koordinat sistemi ve noktaların bu sistemdeki konumları oluşturur.
Koordinat sistemi, bir düzlemdeki noktaların yerini belirlemek için kullanılan bir araçtır. İki dik eksenden oluşur:
Bu iki eksenin kesiştiği noktaya orijin (başlangıç noktası) denir ve genellikle O(0, 0) şeklinde gösterilir.
Düzlemdeki her nokta, bir sıralı ikili (x, y) ile ifade edilir.
Örneğin, A(3, 5) noktası, x-ekseninden 3 birim, y-ekseninden 5 birim uzaklıkta bulunur.
Koordinat düzleminde verilen iki nokta arasındaki uzaklık, Pisagor teoreminden yararlanılarak bulunur.
A(x₁, y₁) ve B(x₂, y₂) noktaları arasındaki uzaklık:
|AB| = \( \sqrt{(x_2 - x_1)^2 + (y_2 - y_1)^2} \)
💡 Örnek: A(2, 3) ve B(5, 7) noktaları arasındaki uzaklık:
|AB| = \( \sqrt{(5-2)^2 + (7-3)^2} = \sqrt{3^2 + 4^2} = \sqrt{9 + 16} = \sqrt{25} = 5 \) birimdir.
Uç noktaları A(x₁, y₁) ve B(x₂, y₂) olan bir doğru parçasının orta noktasının koordinatları, uç noktaların koordinatlarının aritmetik ortalamasıdır.
Orta Nokta = \( \left( \frac{x_1 + x_2}{2}, \frac{y_1 + y_2}{2} \right) \)
💡 Örnek: A(1, 4) ve B(7, 10) noktalarını birleştiren doğru parçasının orta noktası:
O = \( \left( \frac{1+7}{2}, \frac{4+10}{2} \right) = \left( \frac{8}{2}, \frac{14}{2} \right) = (4, 7) \)
Köşe noktaları A(x₁, y₁), B(x₂, y₂) ve C(x₃, y₃) olan bir üçgenin ağırlık merkezinin (G) koordinatları aşağıdaki formülle bulunur.
G = \( \left( \frac{x_1 + x_2 + x_3}{3}, \frac{y_1 + y_2 + y_3}{3} \right) \)
Uç noktaları A(x₁, y₁) ve B(x₂, y₂) olan bir doğru parçasını, verilen bir oranda (k) içten bölen P noktasının koordinatları aşağıdaki gibidir:
\( \frac{|AP|}{|PB|} = k \) ise,
P = \( \left( \frac{x_1 + k \cdot x_2}{1 + k}, \frac{y_1 + k \cdot y_2}{1 + k} \right) \)
💡 Örnek: A(2, 1) ve B(8, 13) noktalarını birleştiren doğru parçasını |AP|/|PB| = 2/1 oranında içten bölen P noktasını bulalım (k=2).
P = \( \left( \frac{2 + 2 \cdot 8}{1 + 2}, \frac{1 + 2 \cdot 13}{1 + 2} \right) = \left( \frac{18}{3}, \frac{27}{3} \right) = (6, 9) \)