🌍 10. Sınıf Coğrafya 2. Dönem 2. Yazılıya Hazırlık: 4. Senaryo
Merhaba arkadaşlar! Coğrafya yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryo ile konuları tekrar ederek sınava en iyi şekilde hazırlanacağız. Başarılar!
🌋 İç Kuvvetler
Yer kabuğunun içindeki enerjiden kaynaklanan ve yeryüzünü şekillendiren kuvvetlere iç kuvvetler denir.
- ⛰️ Orojenez (Dağ Oluşumu): Yer kabuğunun kıvrılması veya kırılması sonucu dağların oluşmasıdır.
- 🌋 Volkanizma: Magmanın yeryüzüne çıkmasıyla oluşan olaylardır.
- 地震 Depremler: Yer kabuğundaki ani kırılmalar sonucu oluşan sarsıntılardır.
- 🌍 Epirojenez (Kıta Oluşumu): Karaların yavaşça yükselmesi veya alçalmasıdır.
☀️ Dış Kuvvetler
Güneş, rüzgar, su ve buz gibi dış etkenler tarafından yeryüzünü aşındıran, taşıyan ve biriktiren kuvvetlere dış kuvvetler denir.
- 💧 Akarsular: Yeryüzündeki suları toplayıp denizlere veya göllere taşıyan su kütleleridir. Akarsular, vadiler oluşturur, delta ve birikinti konileri meydana getirir.
- 🌬️ Rüzgarlar: Özellikle kurak ve yarı kurak bölgelerde etkilidir. Mantarkaya, şahitkaya gibi şekiller oluşturur.
- 🌊 Buzullar: Soğuk iklim bölgelerinde ve yüksek dağlarda görülen büyük buz kütleleridir. Morenler ve hörgüçkayalar oluştururlar.
- 🌧️ Yağışlar ve Kimyasal Çözünme: Özellikle karstik arazilerde etkilidir. Mağaralar, obruklar, lapya gibi şekiller oluştururlar.
🇹🇷 Türkiye'nin Yer Şekilleri
Türkiye, genç ve dağlık bir ülkedir. Farklı iklim özellikleri ve tektonik hareketler, çeşitli yer şekillerinin oluşmasına neden olmuştur.
- ⛰️ Dağlar: Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslar, Türkiye'nin en önemli dağ sıralarıdır.
- 🏞️ Platolar: Yüksekte bulunan düzlüklerdir. İç Anadolu ve Doğu Anadolu'da yaygındır.
- 🌊 Ovalar: Akarsuların taşıdığı alüvyonlarla oluşan düzlüklerdir. Çukurova, Bafra ve Çarşamba ovaları önemlidir.
- 🏞️ Göller: Tektonik, volkanik, karstik ve set gölleri olmak üzere farklı türde göller bulunur. Van Gölü, Tuz Gölü, Beyşehir Gölü önemli örneklerdir.
🌪️ Doğal Afetler
Doğal süreçler sonucu meydana gelen ve insanlara zarar veren olaylara doğal afetler denir.
- 地震 Depremler: Türkiye, deprem kuşağında yer alır.
- 🌊 Seller: Aşırı yağışlar veya kar erimeleri sonucu oluşur.
- 🌋 Heyelanlar: Eğimli arazilerde toprak kaymasıdır.
- 🌪️ Erozyon: Toprağın rüzgar veya su etkisiyle taşınmasıdır.
Umarım bu senaryo, yazılıya hazırlanmanıza yardımcı olur. Başarılar dilerim!
