🧠 10. Sınıf Felsefe 2. Dönem 1. Yazılıya Hazırlık: 8. Senaryo
Merhaba gençler! Felsefe yazılısı yaklaşıyor ve bu senaryoda karşınıza çıkabilecek konulara birlikte göz atacağız. Sakin olun, felsefe düşündüğünüz kadar karmaşık değil. Sadece biraz dikkat ve bolca merak gerekiyor.
🤔 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgi felsefesi, bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini ve sınırlarının neler olduğunu inceler. Bu bölümde şu kavramlara dikkat etmeliyiz:
- 💡 Bilgi Nedir?: Bilgi, doğruluğu kanıtlanmış inançtır. Her inanç bilgi değildir, bilginin doğru ve gerekçelendirilmiş olması gerekir.
- 🍎 Bilgi Türleri:
- Deneyimsel (Empirik) Bilgi: Duyularımız aracılığıyla elde ettiğimiz bilgilerdir. Örneğin, "Güneş sıcaktır" bilgisi.
- Akılsal (Rasyonel) Bilgi: Aklımızla, mantık yoluyla elde ettiğimiz bilgilerdir. Örneğin, "2+2=4" bilgisi.
- ❓ Bilgi Kaynakları:
- Duyu Deneyimi: Gözlem, deney gibi yollarla elde ettiğimiz bilgiler.
- Akıl: Mantık yürütme, çıkarım yapma yoluyla elde ettiğimiz bilgiler.
- Sezgi: Aniden, içten gelen bilgiler.
- Otorite: Uzman kişilerden, güvenilir kaynaklardan edindiğimiz bilgiler.
- 🚫 Bilgi Problemleri:
- Doğruluk: Bilginin gerçeklikle ne kadar örtüştüğü sorunu.
- Kesinlik: Bilginin ne kadar kesin olduğu sorunu.
- Şüphecilik (Septisizm): Bilginin mümkün olup olmadığı sorunu.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık felsefesi, varlığın ne olduğunu, temel özelliklerini ve var olanların çeşitliliğini inceler. Bu bölümde şunlara odaklanmalıyız:
- 🌟 Varlık Nedir?: Varlık, var olan her şeydir. Somut (elle tutulur) ve soyut (elle tutulamaz) her şey varlıktır.
- 🧱 Varlık Türleri:
- Somut Varlık: Maddesel, fiziksel olarak var olan şeyler. Örneğin, taş, ağaç.
- Soyut Varlık: Maddesel olmayan, düşünsel şeyler. Örneğin, sayılar, kavramlar.
- ❓ Varlık Problemleri:
- Varlığın Niteliği: Varlık sürekli değişiyor mu, yoksa değişmeyen bir özü var mı?
- Evrenin Kökeni: Evren nasıl oluştu? Bir yaratıcısı var mı?
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak felsefesi, doğru ve yanlış davranışları, iyi ve kötü kavramlarını inceler. Bu bölümde şunları bilmeliyiz:
- ✅ Ahlak Nedir?: Ahlak, bir toplumda kabul gören doğru davranış kurallarıdır.
- ⚖️ Ahlaki Değerler:
- Adalet: Herkese eşit davranmak.
- Dürüstlük: Doğruyu söylemek, yalan söylememek.
- Sorumluluk: Davranışlarımızın sonuçlarını üstlenmek.
- ❓ Ahlak Problemleri:
- Evrensel Ahlak Yasası: Herkes için geçerli olan bir ahlak yasası var mı?
- Ahlaki Görelilik: Ahlak değerleri toplumdan topluma değişir mi?
Unutmayın, felsefe sadece ezberlemek değil, düşünmek ve sorgulamaktır. Yazılıda başarılar!
