🤔 10. Sınıf Felsefe 2. Dönem 2. Yazılı 10. Senaryo: Hazırlık Rehberi
Bu rehber, 10. sınıf felsefe dersi 2. dönem 2. yazılı sınavına (10. senaryo) hazırlanmanıza yardımcı olacak temel konuları ve kavramları içerir. Sınavda başarılar!
🧠 Bilgi Felsefesi (Epistemoloji)
Bilgi felsefesi, bilginin ne olduğunu, nasıl elde edildiğini ve sınırlarının neler olduğunu inceler.
- 💡 Bilgi Nedir? Bilgi, doğrulukla gerekçelendirilmiş inançtır.
- ❓ Bilgi Türleri:
- 🍎 Olgu Bilgisi (Bilmek): Bir şeyin doğru olduğunu bilmek ("Türkiye'nin başkenti Ankara'dır").
- 🛠️ Beceri Bilgisi (Becerikli Olmak): Bir şeyi nasıl yapacağını bilmek (araba sürmek, yemek yapmak).
- 🤝 Tanıdık Olma Bilgisi (Tanımak): Bir kişi, yer veya nesne hakkında bilgi sahibi olmak (arkadaşını tanımak).
- 🔎 Bilgi Kaynakları:
- 👁️ Duyular: Görme, duyma, dokunma, tatma, koklama yoluyla elde edilen bilgiler.
- 🧠 Akıl: Mantık yürütme, çıkarım yapma ve düşünme yoluyla elde edilen bilgiler.
- 🗣️ Otorite: Güvenilir kaynaklardan (kitaplar, uzmanlar) elde edilen bilgiler.
- ❌ Şüphecilik (Septisizm): Bilginin mümkün olmadığını veya kesin bilginin elde edilemeyeceğini savunan felsefi görüştür.
- ✅ Doğrulamacılık (Verifikasyonizm): Bir önermenin anlamlı olabilmesi için doğrulanabilir olması gerektiğini savunan görüştür.
🌍 Varlık Felsefesi (Ontoloji)
Varlık felsefesi, varlığın ne olduğunu, temel kategorilerini ve var olanların doğasını inceler.
- 🌟 Varlık Nedir? Var olan her şey.
- 🧱 Varlık Türleri:
- 🌳 Somut Varlık: Fiziksel olarak var olan, duyularla algılanabilen nesneler (ağaç, taş, insan).
- 💭 Soyut Varlık: Fiziksel olarak var olmayan, düşünce yoluyla kavranabilen kavramlar (sayılar, adalet, güzellik).
- 🔄 Değişim ve Süreklilik: Varlığın sürekli bir değişim içinde olup olmadığı veya değişmeyen özünün olup olmadığı sorusu.
- 🎯 Determinizm: Her olayın neden-sonuç ilişkisiyle belirlendiğini savunan görüş.
- 🕊️ İndeterminizm: Olayların rastlantısal olduğunu ve özgür iradenin var olduğunu savunan görüş.
🎭 Ahlak Felsefesi (Etik)
Ahlak felsefesi, doğru ve yanlış davranışları, ahlaki değerleri ve ilkeleri inceler.
- ⚖️ Ahlak Nedir? İnsanların davranışlarını yönlendiren değerler ve kurallar sistemi.
- ❓ Ahlaki Değerler: Adalet, dürüstlük, sevgi, saygı, sorumluluk gibi değerler.
- 📜 Ahlaki İlkeler: İnsanlara nasıl davranılması gerektiğini belirleyen kurallar (zarar vermeme, yalan söylememe).
- 🎯 Faydacılık (Utilitarizm): Bir eylemin ahlaki değerinin, sağladığı fayda ile ölçüldüğünü savunan görüştür.
- 🕊️ Ödev Ahlakı (Deontoloji): Eylemlerin sonuçlarına bakılmaksızın, belirli ahlaki kurallara uyulması gerektiğini savunan görüştür.
🏛️ Siyaset Felsefesi
Siyaset felsefesi, devletin doğasını, meşruiyetini, adalet kavramını ve ideal toplum düzenini inceler.
- 🏛️ Devlet Nedir? Belirli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanları yöneten siyasi örgüt.
- ❓ Devletin Meşruiyeti: Devletin yönetme hakkını nereden aldığı sorusu.
- ⚖️ Adalet Kavramı: Hakkaniyet, eşitlik ve doğruluk ilkelerine uygunluk.
- 🗳️ Demokrasi: Halkın kendi kendini yönettiği yönetim biçimi.
- 👑 Otoriterlik: Tek bir kişinin veya grubun sınırsız yetkiye sahip olduğu yönetim biçimi.
Bu konuları dikkatlice çalışarak sınavda başarılı olabilirsiniz. Başarılar!
