10. sınıf kimya mol soruları konu anlatımı

Question

Mol kavramı biraz karışık geliyor, özellikle de sorularda nasıl kullanacağımı tam olarak kestiremiyorum. Konu anlatımında nelere dikkat etmeliyim, soru çözerken hangi adımları izlemeliyim?

Answer 1

🧪 Mol Kavramı: Kimyanın Temel Taşı

Kimyada mol, atomlar, moleküller veya iyonlar gibi çok sayıda küçük parçacığı saymak için kullanılan bir birimdir. Tıpkı düzine dediğimizde 12 adet nesneden bahsettiğimiz gibi, mol dediğimizde de belirli bir sayıda parçacıktan bahsediyoruz.

🔢 Avogadro Sayısı: Molün Sihirli Anahtarı

Bir mol, tam olarak 6.02214076 × 10²³ tane parçacık içerir. Bu sayıya Avogadro sayısı denir ve kısaca N_A ile gösterilir. Bu kadar büyük bir sayıya neden ihtiyacımız var? Çünkü atomlar ve moleküller o kadar küçüktür ki, günlük hayatta kullandığımız gram veya kilogram gibi birimlerle ifade etmek çok zor olurdu.

Örneğin:

• 🍎 1 mol demir atomu (Fe), 6.02214076 × 10²³ tane demir atomu demektir.
• 💧 1 mol su molekülü (H₂O), 6.02214076 × 10²³ tane su molekülü demektir.

⚖️ Molar Kütle: Bir Molün Ağırlığı

Molar kütle, bir mol maddenin gram cinsinden kütlesidir. Bir elementin molar kütlesi, periyodik tabloda elementin sembolünün altında yazan atom kütlesine eşittir. Bir bileşiğin molar kütlesi ise, bileşiği oluşturan atomların molar kütlelerinin toplamıdır.

Örneğin:

• 🥇 Demir (Fe) için molar kütle yaklaşık 56 g/mol'dür. Yani, 1 mol demir 56 gramdır.
• 💧 Su (H₂O) için molar kütle yaklaşık 18 g/mol'dür. (2 tane hidrojenin (H) kütlesi + 1 tane oksijenin (O) kütlesi = 2*1 + 16 = 18). Yani, 1 mol su 18 gramdır.

🤔 Mol Sorularını Çözerken Kullanılacak Formüller

Mol kavramı ile ilgili soruları çözerken aşağıdaki formülleri kullanabiliriz:

🔢 Mol Sayısı (n) Bulma

Mol sayısı (n) = Kütle (m) / Molar Kütle (M)

Bu formül sayesinde, bir maddenin kütlesini ve molar kütlesini biliyorsak, kaç mol olduğunu kolayca hesaplayabiliriz.

Örneğin: 90 gram su kaç moldür?

Çözüm: Suyun molar kütlesi 18 g/mol'dür. n = 90 / 18 = 5 mol.

⚛️ Tanecik Sayısı Bulma

Tanecik sayısı = Mol sayısı (n) * Avogadro sayısı (N_A)

Bu formül ile, kaç mol madde olduğunu biliyorsak, içindeki toplam tanecik sayısını (atom, molekül, iyon vb.) bulabiliriz.

Örneğin: 2 mol karbondioksit (CO₂) kaç tane molekül içerir?

Çözüm: Molekül sayısı = 2 * 6.022 x 10²³ = 12.044 x 10²³ tane molekül.

💧 Gazlar İçin Hacim Bulma (Normal Koşullar)

Normal koşullarda (0°C sıcaklık ve 1 atm basınç), 1 mol gaz 22.4 litre hacim kaplar. Bu bilgi sayesinde, gazların hacimlerini mol sayılarına çevirebilir veya mol sayılarını hacimlere çevirebiliriz.

Hacim (V) = Mol sayısı (n) * 22.4 L/mol

Örneğin: Normal koşullarda 5 mol oksijen gazı (O₂) kaç litre hacim kaplar?

Çözüm: Hacim = 5 * 22.4 = 112 litre.

✍️ Örnek Soru Çözümleri

❓ Soru 1

20 gram sodyum hidroksit (NaOH) kaç moldür? (NaOH'in molar kütlesi: 40 g/mol)

Çözüm:

n = m / M = 20 / 40 = 0.5 mol

❓ Soru 2

3 mol amonyak (NH₃) kaç tane molekül içerir?

Çözüm:

Molekül sayısı = n * N_A = 3 * 6.022 x 10²³ = 18.066 x 10²³ tane molekül

❓ Soru 3

Normal koşullarda 11.2 litre helyum gazı (He) kaç moldür?

Çözüm:

n = V / 22.4 = 11.2 / 22.4 = 0.5 mol

Umarım bu konu anlatımı ve örnek sorular, mol kavramını anlamanıza yardımcı olmuştur. Başarılar!