Merhaba değerli öğrenciler. Bu ders notumuzda, MEB müfredatına uygun olarak 12. sınıf edebiyat dersi 2. dönem 2. yazılı sınavında karşınıza çıkabilecek tipik bir senaryoyu ve bu senaryo etrafında şekillenen soru örneklerini inceleyeceğiz. Amacımız, sınav formatını anlamanıza, çıkabilecek soru tiplerini görmenize ve konu eksikliklerinizi gidermenize yardımcı olmaktır.
Senaryo Metni: "Bir edebiyat dergisi, Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatında 'bireyin iç dünyasına yönelen' yazarlara özel bir sayı hazırlıyor. Bu sayıda, psikolojik derinliği ön planda tutan, bireyin iç çatışmalarını, bilinç akışı tekniğiyle anlatan ve modern insanın yalnızlığını işleyen eserler tanıtılacak. Sizden, bu sayı için hazırlanacak içeriğe yönelik aşağıdaki soruları cevaplamanız isteniyor."
Soru: Aşağıda verilen eserlerden hangisi, senaryoda bahsedilen "bireyin iç dünyasını esas alan" anlayışla doğrudan ilişkili değildir?
Çözüm ve Analiz: Bu tarz sorularda, akımın/anlayışın temel özelliklerini ve yazarlarını iyi bilmek gerekir. Huzur (A), bireyin karmaşık ruh halini ve medeniyet buhranını anlatır. Kürk Mantolu Madonna (B), bir iç hesaplaşma ve tutkulu bir aşkın psikolojik portresidir. Gece (D), bireyin varoluşsal kaygılarını soyut bir dille işler. Anayurt Oteli (E), bir yalnızlık ve içe kapanış romanıdır. C seçeneğindeki Yaban ise, Milli Mücadele dönemini ve aydın-halk kopukluğunu toplumsal bir eleştiriyle işleyen bir romandır. Bireyin iç dünyasından çok, toplumsal bir meseleyi ön planda tutar. Dolayısıyla doğru cevap C'dir.
Soru: Senaryoda geçen "bilinç akışı tekniği" aşağıdaki tanımlardan hangisiyle en doğru şekilde açıklanır?
Çözüm ve Analiz: Bilinç akışı tekniği, modern romanın önemli anlatım yöntemlerindendir. Karakterin aklından geçenlerin mantıksal bir sıra olmaksızın, çağrışımlarla, düzensiz bir şekilde verilmesidir. Bu, iç konuşma ve iç monolog teknikleriyle de yakından ilgilidir. Doğru tanım, zihinsel süreçlerin "düzenlenmeden, olduğu gibi" aktarılmasını vurgulayan B seçeneğidir. A seçeneği "geriye dönüş" (flashback), C seçeneği "kurgu tekniği", D seçeneği ise "yorumlayıcı anlatım" ile ilgilidir.
Soru: Senaryoda hazırlanan dergi sayısı için, "modern insanın yalnızlığı" temasını işleyen bir yazarımız (Yusuf Atılgan veya Sait Faik Abasıyanık) seçerek, bu temanın onun hangi eserinde ve nasıl işlendiğini kısaca açıklayınız.
Örnek Çözüm ve İpucu: Bu tarz sorularda eser adı + temanın nasıl işlendiği ilişkisini kurmak çok önemlidir. Örneğin: "Yusuf Atılgan'ın 'Anayurt Oteli' romanında, başkahraman Zebercet'in kasaba otelindeki tekdüze ve izole hayatı, onun derin yalnızlığını ve toplumla kopuk ilişkisini sembolize eder. Zebercet'in hayali bir aşka sığınması ve sonunda içine kapanarak yalnızlığın kurbanı olması, modern bireyin iletişimsizliğini ve yabancılaşmasını çarpıcı bir şekilde ortaya koyar." Sait Faik için ise öykülerindeki "yalnız balıkçı", "kentte kaybolmuş insan" imgeleri ve "Lüzumsuz Adam" öyküsü örnek verilebilir.
Bu senaryo ve soru örnekleri, sınavda karşılaşabileceğiniz format hakkında sizi bilgilendirmeyi amaçlamıştır. Başarılar dilerim! 📖✨
