Kurtuluş Savaşı Muharebeler Dönemi - 12. Sınıf İnkılap Tarihi
🎖️ 12. Sınıf İnkılap Tarihi: Kurtuluş Savaşı Muharebeler Dönemi
Muharebeler Dönemi, Türk Kurtuluş Savaşı'nın silahlı mücadelenin tüm cephelerde yoğunlaştığı, düzenli ordunun kurulduğu ve kesin sonuçların alındığı evresidir. Bu dönem, Mondros Ateşkesi sonrası başlayan direniş ve örgütlenme sürecinin ardından, 1920-1922 yılları arasında yaşanan askeri safhayı kapsar.
📜 Dönemin Arka Planı ve Düzenli Orduya Geçiş
TBMM'nin 23 Nisan 1920'de açılmasıyla, dağınık haldeki Kuvâ-yi Milliye birliklerinin yerini düzenli ordu almaya başlamıştır. Bu geçiş, Batı Cephesi'nde disiplinli ve merkezi bir komuta zinciri oluşturmak için elzemdi. Ancak, düzenli orduya katılmayı reddeden bazı Kuvâ-yi Milliye gruplarıyla çatışmalar yaşanmıştır.
⚔️ Muharebeler Dönemi'nin Önemli Cepheleri ve Savaşları
🛡️ Doğu Cephesi
- Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ile Savaş (1920): TBMM'nin doğu sınırlarını güvence altına alma hamlesidir.
- 📜 Gümrü Antlaşması (3 Aralık 1920): Savaşı sonlandırmıştır. TBMM'nin uluslararası alanda kazandığı ilk siyasi ve askeri başarıdır. Doğu Cephesi kapanmış, buradaki birlikler Batı Cephesi'ne kaydırılmıştır.
🛡️ Güney Cephesi
Bu cephede düzenli ordu birlikleri değil, bölge halkından oluşan Kuvâ-yi Milliye birlikleri Fransız ve Ermeni işgalcilere karşı mücadele etmiştir. Başarılı direniş sonucu Fransa ile Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) imzalanmış ve cephe kapanmıştır.
🎯 Batı Cephesi: Dönemin Kalbi
Yunan ordusuna karşı verilen mücadelenin merkezidir. Dört önemli safhadan oluşur:
- 🔁 I. İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921): Düzenli ordunun ilk zaferi. TBMM'nin otoritesini ve halkın morallerini güçlendirmiş, Londra Konferansı ve Moskova Antlaşması gibi diplomatik kapıları aralamıştır.
- ⚡ II. İnönü Muharebesi (23 Mart-1 Nisan 1921): Yunan taarruzunun püskürtülmesi. "Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz" sözü bu zafer sonrası söylenmiştir.
- 💥 Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (Temmuz 1921): Türk ordusu taktiksel geri çekilme yapmak zorunda kalmış, mevzilerini kaybetmiştir. Zor durumda alınan kritik kararla, Mustafa Kemal Paşa TBMM tarafından Başkomutan seçilmiştir.
- 🔥 Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos-13 Eylül 1921): Mustafa Kemal'in "Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır" emriyle yürütülen, 22 gün 22 gece süren çarpışma. Türk ordusunun zaferiyle sonuçlanmıştır. Mustafa Kemal'e "Gazilik" unvanı ve "Mareşallik" rütbesi verilmiştir. Politik sonuçları çok büyüktür: Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmış, Sovyetler Birliği ile yakınlaşma artmıştır.
🏆 Büyük Taarruz ve Zafer (26 Ağustos - 18 Eylül 1922)
Muharebeler Dönemi'nin ve Kurtuluş Savaşı'nın nihai zaferle sonuçlanan final hamlesidir.
- 🗓️ 26 Ağustos 1922: "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri!" emriyle Büyük Taarruz başladı.
- 🗓️ 30 Ağustos 1922: Başkomutanlık Meydan Muharebesi kazanıldı. Yunan ordusunun ana kuvveti imha edildi.
- 🗓️ 9 Eylül 1922: Türk ordusu İzmir'e girdi.
- 🗓️ 18 Eylül 1922: Anadolu, işgalden tamamen temizlendi.
Bu askeri zafer, 11 Ekim 1922'de Mudanya Ateşkes Antlaşması ve nihayet 24 Temmuz 1923'te Lozan Barış Antlaşması ile taçlandırılarak, Türkiye Cumhuriyeti'nin tapusu alınmıştır.
📊 Sonuç ve Tarihsel Önem
Kurtuluş Savaşı Muharebeler Dönemi, sadece bir askeri mücadele değil, aynı zamanda:
- 🇹🇷 Ulusal birliğin ve direncin tesis edildiği,
- ⚖️ Diplomasi ile silahın iç içe yürütüldüğü,
- 🏛️ TBMM'nin meşruiyetinin ve otoritesinin tüm dünyaca tanındığı,
- 🔮 Modern Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun yolunun açıldığı
kritik bir tarihsel süreçtir. Bu dönemi anlamak, Türk milletinin istiklal ve istikbal mücadelesinin temel dinamiklerini kavramak demektir.
