⏰ Zekat Ne Zaman Verilir?
Zekatın verilme zamanı, zekata tabi olan malın türüne göre değişir. Temel olarak iki farklı zaman dilimi vardır:
- 💰 Yıl Sonu Zekatı: Para, altın, gümüş, ticaret malları gibi malların zekatı, üzerinden bir yıl geçtikten sonra verilir. Bu süreye havelânü'l-havl denir. Yani, bir Müslümanın bu türden malları, nisap miktarına ulaştıktan sonra bir yıl boyunca aynı miktarda veya daha fazla kalırsa, yıl sonunda zekatını vermesi gerekir.
- 🌾 Hasat Zamanı Zekatı: Tarım ürünlerinin zekatı ise hasat yapıldığı zaman verilir. Buğday, arpa, mısır, hurma, üzüm gibi ürünler hasat edildikten hemen sonra zekatları ödenir. Burada bir yılın geçmesi şartı aranmaz.
🗓️ Hangi Ayda Zekat Verilir?
Zekatın hangi ayda verileceği kesin olarak belirtilmemiştir. Yıl sonu zekatı için önemli olan, malın üzerinden bir yıl geçmiş olmasıdır. Bu nedenle, bir Müslüman malının nisap miktarına ulaştığı tarihi not almalı ve bir yıl sonra zekatını vermelidir. Ramazan ayında zekat vermek yaygın bir gelenek olsa da, zekatın Ramazan ayında verilmesi zorunlu değildir. Hasat zamanı zekatı ise, ürünlerin hasat edildiği mevsimde verilir.
🧮 Zekat Nasıl Hesaplanır ve Verilir?
Zekatın hesaplanması ve verilme şekli de malın türüne göre farklılık gösterir:
- 💵 Para, Altın ve Gümüş Zekatı: Bu türden malların zekatı, toplam değerinin %2,5'i (kırkta bir) olarak hesaplanır. Örneğin, bir kişinin 80 gram altını varsa ve bir yıl boyunca bu miktar aynı kalmışsa, 2 gram altın zekat olarak vermesi gerekir.
- 📈 Ticaret Malları Zekatı: Ticaret mallarının zekatı da yıl sonunda piyasa değerleri üzerinden %2,5 olarak hesaplanır. Bir tüccar, elindeki malların değerini belirler ve bu değerin %2,5'ini zekat olarak verir.
- 🚜 Tarım Ürünleri Zekatı: Tarım ürünlerinin zekatı, sulama yöntemine göre değişir. Eğer ürünler yağmur veya nehir suyu ile sulanıyorsa (masrafsız sulama), ürünün %10'u (öşür) zekat olarak verilir. Eğer ürünler para harcanarak sulanıyorsa (masraflı sulama), ürünün %5'i zekat olarak verilir.
- 🐄 Hayvan Zekatı: Büyükbaş, küçükbaş hayvanlar ve kümes hayvanlarının zekatı, hayvanların sayısına ve cinsine göre farklılık gösterir. Bu konuda detaylı bilgi için güvenilir ilmihal kaynaklarına başvurulabilir.
🤝 Zekat Kimlere Verilir?
Zekatın kimlere verileceği Kur'an-ı Kerim'de belirtilmiştir. Tevbe Suresi'nin 60. ayetine göre zekat şu kişilere verilir:
- فقراء Fakirler: Temel ihtiyaçlarını karşılayamayan, yoksul kimseler.
- مساكين Miskinler: Hiçbir geliri olmayan veya çok az geliri olan, geçimini sağlamakta zorlanan kimseler.
- العاملين عليها Zekat Memurları: Zekat toplama, dağıtma ve hesaplama işlerinde çalışan görevliler (günümüzde devletin bu işle görevlendirdiği kişiler).
- المؤلفة قلوبهم Kalpleri İslam'a Isındırılacak Olanlar: İslam'a yeni girmiş veya İslam'a yakınlaşması umulan kimseler.
- في الرقاب Köleler: Kölelikten kurtulmak isteyen köleler (günümüzde kölelik olmadığı için bu madde geçerli değildir).
- الغارمين Borçlular: Borcunu ödeme imkanı olmayan, zor durumda olan borçlular.
- في سبيل الله Allah Yolunda Olanlar: Allah rızası için çalışan, ilim öğrenen, savaşan veya hacca giden kimseler.
- ابن السبيل Yolda Kalmışlar: Memleketinden uzakta, parasız kalmış ve yardıma muhtaç olan yolcular.
