2026 TYT Fizik: Yatay ve Eğik Düzlemde Güç ve Enerji Problemleri Çözümünde Pratik Kısa Yollar

Question

Yatay ve eğik düzlemde güç ve enerji problemlerini çözerken çok zorlanıyorum. Pratik kısa yollar var mı, merak ediyorum.

Answer 1

🌈 2026 TYT Fizik: Yatay Düzlemde Güç ve Enerji Kısa Yolları

Yatay düzlemde hareket eden cisimlerin enerji ve güç problemlerini çözerken işinizi kolaylaştıracak bazı pratik yöntemlere göz atalım.

• 🍎 İş (W): Bir kuvvetin bir cismi hareket ettirerek yaptığı enerji transferidir. Yatay düzlemde, kuvvet hareket yönünde ise iş pozitiftir.
  $W = F \cdot x \cdot \cos{\theta}$
  Burada;
  • $F$: Uygulanan kuvvet (Newton)
  • $x$: Yer değiştirme (metre)
  • $\theta$: Kuvvet ile yer değiştirme arasındaki açı
• 🚗 Kinetik Enerji (KE): Bir cismin hareketinden dolayı sahip olduğu enerjidir.
  $KE = \frac{1}{2} m v^2$
  Burada;
  • $m$: Cismin kütlesi (kg)
  • $v$: Cismin hızı (m/s)
• 💡 İş-Enerji Teoremi: Bir cisme yapılan net iş, cismin kinetik enerjisindeki değişime eşittir.
  $W_{net} = \Delta KE = KE_{son} - KE_{ilk}$
• 💪 Güç (P): Birim zamanda yapılan iştir.
  $P = \frac{W}{t}$ veya $P = F \cdot v$
  Burada;
  • $t$: Zaman (saniye)
  • $v$: Hız (m/s)

✨ Pratik Çözüm Yolları

• 🎯 Sürtünmesiz Yatay Düzlem: Eğer sürtünme yoksa, uygulanan kuvvetin yaptığı iş doğrudan kinetik enerji değişimine eşittir.
• 🧱 Sürtünmeli Yatay Düzlem: Sürtünme kuvvetinin yaptığı işi de hesaba katmayı unutmayın. Sürtünme kuvveti hareketi engelleyici yönde olduğundan, yaptığı iş negatiftir.
  $W_{sürtünme} = -f_k \cdot x$
  Burada $f_k$ kinetik sürtünme kuvvetidir.

⛰️ 2026 TYT Fizik: Eğik Düzlemde Güç ve Enerji Kısa Yolları

Eğik düzlemde hareket eden cisimlerin enerji ve güç problemlerini çözerken dikkat etmeniz gerekenler:

• 🍎 Potansiyel Enerji (PE): Bir cismin yüksekliğinden dolayı sahip olduğu enerjidir. Eğik düzlemde potansiyel enerji değişimi önemlidir.
  $PE = m \cdot g \cdot h$
  Burada;
  • $m$: Cismin kütlesi (kg)
  • $g$: Yerçekimi ivmesi (yaklaşık 9.8 m/s²)
  • $h$: Yükseklik (metre)
• 📐 Eğik Düzlemde Kuvvetler: Ağırlık kuvvetini ($\vec{G}$) eğik düzleme paralel ($\vec{G_\parallel}$) ve dik ($\vec{G_\perp}$) bileşenlerine ayırın.
  $G_\parallel = mg \sin{\alpha}$
  $G_\perp = mg \cos{\alpha}$
  Burada $\alpha$ eğik düzlemin açısıdır.
• 💡 İş-Enerji Teoremi (Eğik Düzlem): Eğik düzlemde yapılan iş, kinetik enerji ve potansiyel enerji değişimlerinin toplamına eşittir.
  $W_{net} = \Delta KE + \Delta PE$

✨ Pratik Çözüm Yolları

• 🎯 Sürtünmesiz Eğik Düzlem: Sürtünme yoksa, cismin kazandığı kinetik enerji, kaybettiği potansiyel enerjiye eşittir.
• 🧱 Sürtünmeli Eğik Düzlem: Sürtünme kuvvetini de hesaba katın. Sürtünme kuvveti eğik düzleme paralel ve hareket yönüne terstir.
  $f_k = \mu \cdot N = \mu \cdot mg \cos{\alpha}$
  Burada $\mu$ sürtünme katsayısı ve $N$ yüzeyin tepki kuvvetidir.
• 🎢 Enerji Korunumu: Toplam enerji (kinetik + potansiyel) sabit kalır (sürtünme yoksa).