🚀 Hareket Nedir?
Hareket, bir cismin zamanla yer değiştirmesidir. Günlük hayatta sürekli hareket halindeyiz. Yürüyoruz, koşuyoruz, araba kullanıyoruz... Hatta şu anda sen bu yazıyı okurken bile gözlerin hareket ediyor!
🚗 Hareket Çeşitleri Nelerdir?
9. sınıfta göreceğimiz temel hareket çeşitleri şunlardır:
- 🛤️ Doğrusal Hareket: Bir doğru boyunca gerçekleşen harekettir. Örneğin, dümdüz bir yolda ilerleyen bir araba doğrusal hareket yapar.
- 🔄 Dönme Hareketi: Bir eksen etrafında dönme şeklinde gerçekleşen harekettir. Örneğin, dönen bir tekerlek dönme hareketi yapar.
- 🌀 Titreşim Hareketi: Bir denge noktası etrafında düzenli olarak tekrarlanan harekettir. Örneğin, bir salıncak titreşim hareketi yapar.
🛤️ Doğrusal Hareket
Doğrusal hareketin de kendi içinde çeşitleri vardır:
➡️ Düzgün Doğrusal Hareket (DDH)
Düzgün doğrusal hareket, bir cismin sabit hızla bir doğru boyunca hareket etmesidir. Yani, hız ne artar ne de azalır.
- 📏 Yol (x): Cismin katettiği toplam mesafedir.
- ⏱️ Zaman (t): Hareketin ne kadar sürdüğüdür.
- 🚀 Hız (v): Birim zamanda alınan yoldur. v = x / t formülü ile hesaplanır.
Örnek: Bir araba, saatte 60 km hızla 2 saat boyunca dümdüz bir yolda ilerlerse, 120 km yol katetmiş olur.
🎢 Düzgün Değişen Doğrusal Hareket (DDDH)
Düzgün değişen doğrusal hareket, bir cismin hızının düzgün olarak arttığı veya azaldığı harekettir. Yani, ivme sabittir.
- 🚀 İvme (a): Hızdaki değişim oranıdır. a = Δv / t formülü ile hesaplanır. Δv, hızdaki değişimi ifade eder.
DDDH iki şekilde olabilir:
- 🚀 Hızlanan Hareket: Hız sürekli artar. İvme ve hız aynı yönlüdür.
- тормоз Yavaşlayan Hareket: Hız sürekli azalır. İvme ve hız zıt yönlüdür.
Örnek: Kırmızı ışıkta duran bir araba, yeşil ışık yandığında hızlanmaya başlar. Bu hızlanma düzgün ise, araba düzgün değişen doğrusal hareket yapar.
🔄 Dönme Hareketi
Dönme hareketi, bir cismin bir eksen etrafında dönmesidir. Bu eksen, cismin içinden geçebileceği gibi, dışından da geçebilir.
- 🎡 Açısal Hız (ω): Birim zamanda yapılan açısal yer değiştirmedir.
- ⚙️ Açısal İvme (α): Açısal hızdaki değişim oranıdır.
Örnek: Bir lunaparkta dönen bir dönme dolap, dönme hareketi yapar.
🌀 Titreşim Hareketi
Titreşim hareketi, bir cismin denge konumu etrafında düzenli olarak tekrarladığı harekettir.
- ⏳ Periyot (T): Bir tam titreşim için geçen süredir.
- 📳 Frekans (f): Bir saniyede yapılan titreşim sayısıdır. f = 1 / T formülü ile hesaplanır.
Örnek: Bir gitar telinin titreşimi, titreşim hareketine örnektir.
