Bir nokta grafiği, bir sayı doğrusu üzerinde, her biri bir veri noktasını temsil eden X işaretleri (veya noktalar) kullanılarak oluşturulan bir veri görselleştirme aracıdır. Verilerin ne sıklıkla tekrarlandığını ve dağılımını görmemizi sağlar.
Bir nokta grafiği oluşturmak için şu adımları izleriz:
Bir sınıftaki 10 öğrencinin bir haftada okuduğu kitap sayıları şöyle olsun: 3, 5, 2, 4, 5, 3, 4, 5, 4, 2
Bu verilerle bir nokta grafiği oluşturalım:
Grafiğe baktığımızda, öğrencilerin en çok 4 ve 5 kitap okuduğunu, en az ise 2 kitap okuduğunu kolayca görebiliriz.
Soru 1: Bir sınıftaki öğrencilerin en sevdiği meyvelerle ilgili bir nokta grafiği oluşturulmuştur. Grafikte elma için 4 nokta, muz için 6 nokta, çilek için 3 nokta ve portakal için 5 nokta bulunmaktadır. Bu grafiğe göre aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?
a) En az sevilen meyve elmadır.
b) Muzu sevenlerin sayısı, çilek sevenlerin sayısının iki katıdır.
c) Portakalı sevenler, muzu sevenlerden fazladır.
d) Toplam 15 öğrenci vardır.
Cevap: b) Muzu sevenlerin sayısı (6), çilek sevenlerin sayısının (3) iki katıdır (3x2=6).
Soru 2: Bir nokta grafiğinde, "Bir Haftada Okunan Kitap Sayısı" başlığı altında her nokta 2 kitabı temsil etmektedir. Grafikte Pazartesi günü için 3 nokta, Salı günü için 1 nokta ve Çarşamba günü için 4 nokta bulunuyor. Buna göre Salı ve Çarşamba günleri toplam kaç kitap okunmuştur?
a) 5
b) 8
c) 10
d) 12
Cevap: c) Salı: 1 nokta x 2 = 2 kitap. Çarşamba: 4 nokta x 2 = 8 kitap. Toplam: 2 + 8 = 10 kitap.
Soru 3: Aşağıdaki tabloda bir mağazanın 5 günlük satılan ayakkabı sayıları verilmiştir. Hangi gün için nokta grafiğinde 2 nokta çizilmelidir? (1 nokta = 3 ayakkabı)
Pazartesi: 6 / Salı: 3 / Çarşamba: 9 / Perşembe: 12 / Cuma: 0
a) Pazartesi
b) Salı
c) Çarşamba
d) Perşembe
Cevap: b) Salı. Çünkü 3 ayakkabı, 1 noktaya eşittir. 2 nokta çizilebilmesi için 6 ayakkabı satılması gerekirdi. Ancak seçeneklerde 6 ayakkabı Pazartesi gününe aittir. Soru "2 nokta çizilmelidir" ifadesiyle hangi günün değerinin 6'ya eşit olduğunu sormaktadır. Pazartesi: 6 ayakkabı → 6 / 3 = 2 nokta.
Soru 4: Bir nokta grafiğinin dikey ekseni "Sıcaklık (°C)", yatay ekseni ise "Günler" olarak belirlenmiştir. Grafikte Perşembe gününün sıcaklık değerini gösteren nokta, Cuma gününün noktasından 2 birim daha yukarıdadır. Cuma günü sıcaklık 20°C olduğuna göre Perşembe günü sıcaklık kaç °C'dir?
a) 18°C
b) 20°C
c) 22°C
d) 24°C
Cevap: c) Grafikteki birim artış, sıcaklık değerindeki artışı temsil eder. Perşembe'nin noktası 2 birim daha yukarıda olduğuna göre, sıcaklığı da 2°C daha fazladır. 20°C + 2°C = 22°C.