Bu ünitede, bilim ve teknolojinin toplum hayatımızı nasıl etkilediğini ve bu alanlardaki gelişmeleri öğreniyoruz. Aşağıdaki bilgileri dikkatlice okuyarak konuyu pekiştirebilir ve test sorularını daha rahat çözebilirsin.
Bilim, evreni ve içindeki olayları sistematik yöntemlerle (gözlem, deney) inceleyen ve gerçeklere dayalı bilgiler üreten bir etkinliktir. Örneğin, bir bitkinin büyümesini incelemek bilimsel bir faaliyettir.
Teknoloji, bilimsel bilgileri kullanarak insanların ihtiyaçlarını karşılamak ve hayatlarını kolaylaştırmak için araç-gereç ve yöntemler geliştirilmesidir. Cep telefonu, buzdolabı ve bilgisayar birer teknolojik üründür.
Teknolojinin faydaları olduğu kadar, yanlış kullanıldığında zararları da olabilir. Bu yüzden;
1. Aşağıdakilerden hangisi bilimsel bir çalışmanın özelliklerinden biri değildir?
2. Bilim insanlarının çalışmaları sonucu elde edilen bilgileri kullanarak insan hayatını kolaylaştıran araçların geliştirilmesine ne denir?
3. Aşağıdakilerden hangisi teknolojinin eğitim alanındaki olumlu etkilerinden biridir?
4. "Teknoloji kullanırken başkalarının haklarına saygı göstermek ve onlara zarar vermemek" aşağıdaki kavramlardan hangisi ile ilişkilidir?
5. I. İletişim kolaylaşmıştır.
II. Tıp alanında yenilikler olmuştur.
III. Çevre kirliliği artmıştır.
Yukarıdakilerden hangileri bilim ve teknolojideki gelişmelerin topluma etkileri arasında yer alır?
Cevaplar: 1-C, 2-B, 3-A, 4-B, 5-D
Soru 1: Bir grup öğrenci, bilim insanlarının ortak özelliklerini araştırmaktadır. Aşağıdaki özelliklerden hangisi bir bilim insanında kesinlikle bulunması gereken bir davranış olarak kabul edilir?
a) Araştırmalarının sonuçlarını gizli tutmak
b) Deneylerinde sadece kendi fikirlerini doğrulayan verileri kullanmak
c) Eleştirilere kapalı olmak ve farklı fikirlere saygı duymamak
d) Yaptığı çalışmaları nesnel verilere dayandırmak ve sonuçları tarafsız bir şekilde değerlendirmek
Cevap: D
Çözüm: Bilim insanı, çalışmalarını kanıtlara ve nesnel verilere dayandırmalı, önyargılardan uzak durmalıdır. Bu, bilimsel etiğin temel kurallarındandır.
Soru 2: Teknolojik bir ürün olan cep telefonlarının, toplumda hem olumlu hem de olumsuz etkileri vardır. Aşağıdaki durumlardan hangisi bu ürünün olumsuz bir etkisine örnek olarak gösterilebilir?
a) Acil durumlarda hızlı iletişim kurulabilmesi
b) Sosyal medya üzerinden uzaktaki arkadaşlarla görüntülü konuşulabilmesi
c) İnsanlar arasındaki yüz yüze iletişimin ve sosyalleşmenin azalması
d) Bilgiye hızlı ve kolay bir şekilde ulaşılabilmesi
Cevap: C
Çözüm: Teknoloji hayatı kolaylaştırsa da, aşırı ve bilinçsiz kullanımı sosyal ilişkileri zayıflatma gibi olumsuz sonuçlar doğurabilir. Yüz yüze iletişimin azalması buna bir örnektir.
Soru 3: Bilimsel ve teknolojik gelişmeler, toplumsal ihtiyaçlardan doğar ve toplumun yaşam biçimini değiştirir. Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi, bir ihtiyaç ile ona çözüm getiren teknolojik gelişme arasında doğru kurulmuştur?
a) İhtiyaç: Daha hızlı seyahat etmek → Teknolojik Gelişme: Buzdolabının icadı
b) İhtiyaç: Gıdaları daha uzun süre saklamak → Teknolojik Gelişme: Uçağın icadı
c) İhtiyaç: Bilgiye daha hızlı ulaşmak → Teknolojik Gelişme: İnternetin yaygınlaşması
d) İhtiyaç: Haberleşmeyi kolaylaştırmak → Teknolojik Gelişme: Matbaanın icadı
Cevap: C
Çözüm: İnternet, bilgiye hızlı erişim ihtiyacına yönelik bir çözümdür. Diğer seçeneklerdeki ihtiyaç-teknoloji eşleştirmeleri (hızlı seyahat-uçak, gıda saklama-buzdolabı, haberleşme-matbaa/telgraf) birbiriyle karıştırılmıştır.
