Haklar, doğuştan sahip olduğumuz ve kanunlarla güvence altına alınan özgürlüklerdir. Sorumluluklar ise, başkalarının haklarına saygı göstermek ve topluma karşı yerine getirmemiz gereken görevlerdir. İkisi birbirini tamamlayan iki önemli kavramdır.
Toplumsal düzen, bir toplumda insanların barış ve güven içinde yaşayabilmesi için konulmuş kurallar bütünüdür. Trafik kuralları, okul kuralları ve görgü kuralları toplumsal düzeni sağlayan örneklerdir.
Hak ve sorumluluklarımız, toplumsal düzeni sağlamak için birbirine kenetlenmiş iki parçadır. Nasıl mı?
1. Haklarımızı Bilirsek: Kendimize yapılmasını istemediğimiz bir şeyi başkasına yapmayız. Örneğin, "Özel hayatımın gizli olmasını ben istiyorum, o halde arkadaşımın özelini de ifşa etmemeliyim" deriz. Bu, güven duygusunu oluşturur.
2. Sorumluluklarımızı Yerine Getirirsek: Okulda sıramızı temiz tutmak, hem sağlık hakkımızla hem de çevreyi koruma sorumluluğumuzla ilgilidir. Herkes bu sorumluluğu yerine getirdiğinde, temiz ve sağlıklı bir okul ortamı oluşur.
3. Dengeyi Sağlarlar: Herkes haklarını özgürce kullanır ama aynı zamanda başkalarının haklarına saygı gösterirse, toplumda bir denge oluşur. Örneğin, hepimiz düşüncelerimizi söyleme hakkına sahibiz (hak), ancak bunu yaparken bir başkasını aşağılamamak da sorumluluğumuzdur.
Hak ve sorumluluklarımız, toplumun bir makine gibi sorunsuz işlemesini sağlayan çarklar gibidir. Her