6. sınıf Terim anlam nedir? Örnekleri

Question

Terim anlamın ne olduğunu tam olarak anlayamadım. Özellikle günlük anlamından nasıl ayrıldığını karıştırıyorum. Bana matematik ve fen bilgisi gibi derslerden somut örnekler verebilir misiniz?

Answer 1

Terim Anlam Nedir?

Bir sözcüğün, belli bir bilim, sanat, meslek dalı ya da spor alanına özgü kavramları karşılamak için kazandığı özel anlama terim anlam denir. Bir sözcük, günlük hayatta kullandığımız anlamından farklı olarak, bir alanda özel ve net bir kavramı ifade eder.

Örneğin, "kök" sözcüğünü düşünelim. Günlük hayatta bir ağacın toprağın altındaki kısmı için kullanırız. Ancak matematikte, "kök" farklı bir anlama gelir ve bir sayının hangi sayının karesi olduğunu bulmak anlamına gelir. İşte bu, "kök" sözcüğünün matematikteki terim anlamıdır.

Terim Anlam Örnekleri

Aşağıda farklı alanlardan terim anlam örneklerini bulabilirsin:

• Matematik:
  • Köşe: Şekillerin kenarlarının birleştiği nokta.
  • Açı: Başlangıç noktaları aynı olan iki ışının birleşiminden oluşan geometrik şekil.
  • Karekök: \( \sqrt{16} = 4 \) işlemindeki gibi, karesi alınan sayıyı veren işlem.
• Türkçe / Edebiyat:
  • Zarf: Fiilleri, fiilimsileri, sıfatları veya kendi türünden sözcükleri zaman, durum, miktar, yer-yön bakımından niteler.
  • Özne: Cümlede yüklemin bildirdiği işi yapan veya yargının konusu olan öge.
  • Kafiye: Şiirde mısra sonlarındaki ses benzerliği.
• Fen Bilimleri:
  • Element: Aynı tür atomlardan oluşan saf madde.
  • Hücre: Canlıların yapısal ve işlevsel temel birimi.
  • Sürtünme Kuvveti: Hareket eden cisimleri durduran veya hareketi zorlaştıran kuvvet.
• Müzik:
  • Nota: Seslerin yüksekliklerini (incelik-kalınlık) ve sürelerini göstermeye yarayan işaretler.
  • Porte: Notaların yazıldığı beş paralel çizgi ve dört eşit aralıktan oluşan şekil.
• Spor:
  • Faul: Futbol, basketbol gibi oyunlarda kural dışı hareket.
  • Korner: Futbolda, topun savunma yapan takım oyuncularından kale çizgisi dışına çıkması sonucu yapılan vuruş.

Önemli Noktalar

• Bir sözcük, birden fazla alanda terim anlam kazanabilir. Örneğin "perde" sözcüğü hem tiyatroda (sahne perdesi) hem de pencerede (pencere perdesi) terim olarak kullanılır.
• Bir sözcüğün terim olup olmadığını anlamak için, o sözcüğün hangi bağlamda (cümlede) kullanıldığına bakmak gerekir.
• Terimler, bir alandaki kavramları net ve anlaşılır bir şekilde ifade etmek için kullanılır.

Answer 2

6. Sınıf Terim Anlam Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Aşağıdaki paragrafı okuyarak soruyu cevaplayınız.

"Matematik dersinde öğretmenimiz, bir üçgenin iç açılarının toplamının her zaman 180 derece olduğunu söyledi. Fen bilimleri dersinde ise suyun kaynama noktasının 100 derece olduğunu öğrendik. Babam ise havanın 25 derece olduğunu söyledi."

Bu paragrafta altı çizili "derece" kelimesi, numaralandırılmış cümlelerin hangisinde/hangilerinde terim anlamıyla kullanılmıştır?
a) Yalnız I   b) I ve II   c) II ve III   d) I, II ve III
Cevap: b) I ve II
Çözüm: "Derece" kelimesi I. cümlede (açı ölçüsü) ve II. cümlede (sıcaklık ölçüsü) matematik ve fen bilimleri alanlarına özgü bir kavramı ifade ettiği için terim anlamlıdır. III. cümlede ise günlük, genel bir sıcaklık ifadesi olarak kullanılmıştır.

Soru 2: Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, terim anlamıyla kullanılmamıştır?
a) Futbol maçında hakem ofsayt düdüğünü çaldı.
b) Tiyatro oyunundaki perde arasında fuayeye çıktık.
c) Bu akşam balkondan ayın evrelerini izleyeceğiz.
d) Yeni aldığım ayakkabının bağcığı çok uzun.
Cevap: d) Yeni aldığım ayakkabının bağcığı çok uzun.
Çözüm: "Ofsayt" (spor), "perde" (tiyatro) ve "evre" (astronomi) belirli bir bilim, sanat veya meslek dalına özgü kavramlardır (terim). "Bağcık" ise günlük hayatta kullanılan, herhangi bir alana özgü olmayan genel bir nesnenin adıdır.

Soru 3: "Kök" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı bir terim anlamıyla kullanılmıştır?
a) Sözcüğün dilbilgisindeki yapım kökünü bulmamız gerekiyor.
b) Bitkinin toprak altında kalan kök kısmı suyu emer.
c) Matematikte 64 sayısının karekökü 8'dir.
d) Dişimin kökünde oluşan iltihap için doktora gideceğim.
Cevap: a) Sözcüğün dilbilgisindeki yapım kökünü bulmamız gerekiyor.
Çözüm: B, C ve D seçeneklerinde "kök" sözcüğü botanik, matematik ve tıp alanlarındaki terim anlamlarıyla kullanılmıştır. A seçeneğinde ise "kök" sözcüğü, dil bilgisi alanına ait bir terim olarak kullanılmış ve bu diğerlerinden farklı bir bilim dalını (dil bilimi) temsil etmektedir.