Mitoz Bölünme Evreleri - 7. Sınıf Fen
🧬 7. Sınıf Fen: Hücre ve Bölünmeler - Mitoz Bölünme Evreleri
Merhaba! Bu ders notumuzda, vücudumuzun büyümesini ve yaralarımızın iyileşmesini sağlayan mitoz bölünmenin evrelerini öğreneceğiz. Mitoz, bir hücrenin bölünerek genetik olarak birbirinin tıpatıp aynısı iki yeni hücre oluşturmasıdır. Haydi, bu harika sürecin adımlarını birlikte inceleyelim!
📌 Mitoz Bölünmenin Özellikleri:
- 🟢 Vücut hücrelerinde (deri, karaciğer, kas hücresi gibi) gerçekleşir.
- 🟢 Kromozom sayısı değişmez. Örneğin insanda 46 kromozomlu bir hücre, mitozla 46 kromozomlu iki hücre oluşturur.
- 🟢 Büyüme, gelişme ve onarım için gereklidir.
- 🟢 Birbirini takip eden dört evreden oluşur: Profaz, Metafaz, Anafaz, Telofaz.
🔬 Mitoz Bölünme Evreleri (Aşamaları)
Mitoz bölünme, hazırlık aşaması olan "Interfaz"dan sonra başlar. Interfazda hücre büyür ve DNA'sını eşler. Asıl bölünme evreleri şöyledir:
1. 🌀 Profaz (İlk Evre)
- Hücrenin çekirdeğindeki dağınık haldeki kromatin iplikler kısalıp kalınlaşarak kromozom haline gelir.
- Her kromozom, birbirine sentromer ile bağlı iki kromatitten oluşur.
- Çekirdek zarı ve çekirdekçik erimeye başlar.
- Sentriyoller (hayvan hücresinde) zıt kutuplara çekilir ve iğ iplikleri oluşur.
2. ↔️ Metafaz (Orta Evre)
- Kromozomlar, hücrenin tam ortasında (ekvator düzleminde) tek sıra halinde dizilir.
- Bu evre, kromozomların en net görüldüğü evredir.
- İğ iplikleri, her kromozomu sentromerinden iki zıt kutba bağlar.
3. 👭 Anafaz (Ayrılma Evresi)
- Kromozomları oluşturan kardeş kromatitler birbirinden ayrılır.
- İğ ipliklerinin kısalmasıyla, kromatitler zıt kutuplara doğru çekilir.
- Artık her kutupta, birbirinin aynısı olan tam bir kromozom takımı bulunur.
4. 🧿 Telofaz (Son Evre)
- Kutuplara çekilmiş kromozomlar etraflarında çekirdek zarı oluşturur.
- Kromozomlar tekrar uzayıp incelerek kromatin iplik haline döner.
- Çekirdekçik yeniden belirir.
- İğ iplikleri kaybolur.
- Sitokinez (Sitoplazma Bölünmesi): Telofazla eş zamanlı veya hemen sonra gerçekleşir. Hayvan hücresi ortadan boğumlanır, bitki hücresi ise ara lamel oluşturarak iki yeni hücre meydana getirir.
🎯 Özet Tablo
Profaz: Kromozomlar belirginleşir. Çekirdek zarı erir.
Metafaz: Kromozomlar ekvatora dizilir.
Anafaz: Kromatitler ayrılır, kutuplara çekilir.
Telofaz: İki yeni çekirdek oluşur. Hücre bölünür.
💡 Unutma: Mitozun amacı, hasarlı dokuları onarmak ve organizmanın büyümesini sağlamaktır. Bu yüzden oluşan yeni hücreler, ana hücrenin tüm genetik bilgisini taşır. Bu mükemmel düzen sayesinde büyüyor ve gelişiyoruz!
