Merhaba! Bu notta, mitoz bölünme konusunu daha iyi anlamana yardımcı olacak bazı sorular ve onların çözümlerini bulacaksın. Soruları önce kendin cevaplamaya çalış, sonra çözümleri okuyarak bilgini pekiştir.
Mitoz bölünmenin temel amacı nedir?
Doğru cevap C şıkkıdır. Mitoz bölünmenin en önemli amacı, büyüme, gelişme ve yıpranan dokuların onarımını sağlamak için bir hücreden genetik olarak birbirinin tıpatıp aynısı olan iki yeni hücre oluşturmaktır. A şıkkı mayoz bölünmenin, B ve D şıkları ise yine mayoz bölünmenin özellikleridir.
Aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz bölünmenin "profaz" evresinde gerçekleşmez?
Doğru cevap C şıkkıdır. Kromozomların hücrenin ortasında (ekvator düzleminde) yan yana dizilmesi işlemi, profaz evresinden sonra gelen metafaz evresinde gerçekleşir. Profaz evresinde kromozomlar kısalıp kalınlaşarak belirginleşir, çekirdek zarı erir ve iğ iplikleri oluşur.
Kromozom sayısı 46 olan insan vücut hücresinin mitoz bölünme geçirdiğini düşünelim. Bölünme sonucu oluşan yavru hücrelerin kromozom sayısı kaçtır?
Doğru cevap B şıkkıdır. Mitoz bölünmede temel kural, kromozom sayısının korunmasıdır. Ana hücrede ne kadar kromozom varsa, bölünme sonucu oluşan iki yavru hücrede de aynı sayıda kromozom bulunur. Bu nedenle 46 kromozomlu bir hücrenin mitozu sonucu yine 46 kromozomlu iki hücre oluşur.
Mitoz bölünmenin evrelerinin doğru sıralanışı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru cevap A şıkkıdır. Mitoz bölünmenin evreleri şu sırayla gerçekleşir:
Aşağıdaki canlılardan hangisinde mitoz bölünme, üremeyi sağlamaz?
Doğru cevap C şıkkıdır. Amip (bölünerek), çilek bitkisi (vejetatif üreme ile) ve maya mantarı (tomurcuklanarak) mitoz bölünme ile eşeysiz üreyebilir. İnsanda ise mitoz bölünme, yeni bir birey oluşturmaz; sadece büyüme, gelişme ve doku onarımından sorumludur. İnsanda üremeyi sağlayan bölünme şekli mayoz bölünmedir.
Soru 1: Bir öğrenci, mitoz bölünmenin canlılar için önemini araştırmaktadır. Aşağıdaki olaylardan hangisi mitoz bölünme ile gerçekleşmez?
a) Yaralanan derinin onarılması
b) Bir bakterinin ikiye bölünerek çoğalması
c) Bir tohumun çimlenerek fide haline gelmesi
d) Çocuğun boyunun uzaması
Cevap: b) Bir bakterinin ikiye bölünerek çoğalması
Çözüm: Bakteriler prokaryot canlılardır ve mitoz geçirmezler. Mitoz, yalnızca ökaryot hücrelerde gerçekleşen bir bölünme şeklidir. Bakteriler ise binary fission (ikili bölünme) adı verilen farklı bir yöntemle çoğalır.
Soru 2: Mitoz bölünme sırasında gerçekleşen bazı olaylar şunlardır:
I. Kromozomların hücrenin ekvator bölgesinde dizilmesi
II. İğ ipliklerinin kısalması ve kromatitlerin zıt kutuplara çekilmesi
III. Kromozomların kendini eşlemesi ve kalınlaşması
IV. Sitoplazmanın boğumlanarak ikiye ayrılması
Bu olayların mitozdaki doğru sıralaması aşağıdakilerden hangisidir?
a) I - II - III - IV
b) III - I - II - IV
c) III - II - I - IV
d) IV - I - II - III
Cevap: b) III - I - II - IV
Çözüm: Mitoz bölünmenin evreleri şu şekildedir: Profaz (III. Kromozomlar kendini eşler ve kalınlaşır) → Metafaz (I. Kromozomlar ekvatoral düzlemde dizilir) → Anafaz (II. Kromatitler zıt kutuplara çekilir) → Telofaz (IV. Sitoplazma bölünmesi gerçekleşir).
Soru 3: Bir hücrede mitoz bölünme başlamadan önce 16 kromozom bulunmaktadır. Bu hücre art arda iki mitoz bölünme geçirdiğinde, oluşan hücrelerden birinin kromozom sayısı kaç olur?
a) 8
b) 16
c) 32
d) 64
Cevap: b) 16
Çözüm: Mitoz bölünmenin temel özelliklerinden biri, bölünme sonucu oluşan yavru hücrelerin kromozom sayısının ana hücre ile aynı kalmasıdır. Bu nedenle, kaç defa mitoz geçirirse geçirsin, hücrenin kromozom sayısı değişmez ve 16 olarak kalır.
1. Mitoz bölünme sonucu bir hücreden ...... yeni hücre oluşur.
2. Mitoz bölünmenin ...... evresinde kromozomlar hücrenin ekvator bölgesinde dizilir.
3. Mitoz bölünme ...... hücrelerde gerçekleşir.
4. Hücre bölünmeden önce DNA'nın kendini eşlemesi ...... evresinde gerçekleşir.
1. ( ) Mitoz bölünme sonucu oluşan hücrelerin kromozom sayısı ana hücrenin yarısı kadardır.
2. ( ) Mitoz bölünme büyüme ve yenilenme için gereklidir.
3. ( ) Mitoz bölünme eşeyli üremeyi sağlar.
4. ( ) Mitoz bölünme prokaryot hücrelerde de gerçekleşir.
Aşağıdaki mitoz evrelerini açıklamalarıyla eşleştiriniz.
1. Mitoz bölünmenin canlılar için önemini yazınız.
2. Bir bitki hücresinde mitoz bölünmenin hayvan hücresinden farkı nedir?
1. Aşağıdakilerden hangisi mitoz bölünmenin özelliklerinden değildir?
A) Tür devamlılığını sağlar
B) Büyümeyi sağlar
C) Çeşitlilik sağlar
D) Yaraların iyileşmesini sağlar
2. Mitoz bölünme sırasında aşağıdaki olaylardan hangisi gerçekleşmez?
A) DNA eşlenmesi
B) Krossing over
C) Sentriyollerin kutuplara hareketi
D) İğ ipliklerinin oluşumu
Cevaplar:
A.1: iki, A.2: metafaz, A.3: ökaryot, A.4: interfaz
B.1: Yanlış, B.2: Doğru, B.3: Yanlış, B.4: Doğru
C.1: C, C.2: D, C.3: A, C.4: B
D.1: Büyüme, gelişme, yenilenme ve bazı canlılarda eşeysiz üremeyi sağlar., D.2: Sitokinez sırasında ara lamel oluşumu görülür.
E.1: C, E.2: B
