Canlıların Sınıflandırılması
Doğada milyonlarca farklı canlı türü bulunur. Bu canlıları benzer özelliklerine göre gruplara ayırmak, onları incelememizi ve anlamamızı kolaylaştırır. Bu gruplandırma sistemine taksonomi (sınıflandırma bilimi) denir. Canlılar, en geniş gruptan en özele doğru aşağıdaki kategorilere ayrılır.
Sınıflandırma Basamakları
Bu basamaklar, bir şemsiye sistem gibi düşünülebilir. En üstteki (en geniş) grupta birçok farklı canlı bulunurken, aşağı indikçe canlılar birbirine daha çok benzer.
- Alem (Regnum): En geniş sınıflandırma basamağıdır. Geleneksel olarak canlılar önce Bitkiler ve Hayvanlar alemi olarak ikiye ayrılırdı. Günümüzde daha detaylı sınıflandırmalar kullanılsa da (Bakteriler, Arkeler, Protistalar, Bitkiler, Mantarlar, Hayvanlar) temel mantık aynıdır.
- Şube (Filum): Bir alem içindeki benzer canlı gruplarını içerir. Örneğin, Hayvanlar Alemindeki Kordalılar şubesinin en önemli özelliği, sırt ipliğine (notokord) sahip olmalarıdır.
- Sınıf (Classis): Bir şube içindeki daha özel gruplardır. Örneğin, Kordalılar şubesindeki Memeliler sınıfı, yavrularını sütle besleyen canlılardan oluşur.
- Takım (Ordo): Bir sınıfın alt bölümleridir. Örneğin, Memeliler sınıfındaki Etçiller takımı, etle beslenen memelileri içerir.
- Aile (Familia): Yakın akraba olan canlıların oluşturduğu gruptur. Örneğin, Etçiller takımındaki Kedigiller ailesi, kedi benzeri hayvanları kapsar.
- Cins (Genus): Bir aile içinde, birbirine çok yakın türlerin oluşturduğu gruptur. Örneğin, Kedigiller ailesindeki Panthera cinsi, aslan, kaplan, leopar gibi büyük kedileri içerir.
- Tür (Species): Sınıflandırmanın en temel ve en özel basamağıdır. Ortak atadan gelen, çiftleşip verimli döller (yavrular) verebilen bireyler topluluğudur. Örneğin, Panthera leo (Aslan) bir türdür.
Bir Örnek: Aslan
Aslanın sınıflandırmasını inceleyerek bu basamakları daha iyi anlayabiliriz:
- Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
- Sınıf: Mammalia (Memeliler)
- Takım: Carnivora (Etçiller)
- Aile: Felidae (Kedigiller)
- Cins: Panthera
- Tür: Panthera leo (Aslan)
İkili Adlandırma (Binomial Nomenklatür): Her canlının yalnızca cins ve tür adından oluşan evrensel bir Latince bilimsel adı vardır. Örneğin aslanın bilimsel adı Panthera leo'dur. Cins ismi büyük, tür ismi küçük harfle başlar ve genellikle italik yazılır.
Bu hiyerarşik sistem, bir kütüphanedeki kitapların konularına göre raflara dizilmesi gibidir. Her basamak, canlıyı daha spesifik bir gruba yerleştirerek onu tanımlamayı ve diğer canlılarla olan akrabalık ilişkilerini anlamayı kolaylaştırır.
