1071 Malazgirt Zaferi'nden sonra, Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı. Bu zafer, sadece bir başlangıçtı; zira Anadolu'nun fethi ve Türkleşmesi süreci, çeşitli Türk beyliklerinin kurulmasıyla devam etti. Bu beylikler, hem Bizans İmparatorluğu'na karşı mücadele ettiler hem de kendi aralarında siyasi rekabetlere giriştiler. İşte Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri ve önemli eserleri:
Anadolu'da kurulan ilk ve en güçlü beyliklerden biri olan Danişmentliler, Sivas merkezli olarak faaliyet gösterdiler. Kurucusu Danişment Gazi'dir. Tokat, Niksar, Amasya ve Kayseri gibi önemli şehirleri ele geçirerek Anadolu'nun Türkleşmesine büyük katkı sağladılar.
Malazgirt Zaferi'nden hemen sonra Erzurum ve çevresinde kurulan Saltuklular, bölgenin Türkleşmesinde önemli rol oynadılar. Gürcüler ve diğer komşu devletlerle sürekli mücadele halinde oldular.
Erzincan ve çevresinde kurulan Mengücekliler, özellikle mimari alanda önemli eserler bıraktılar. Beyliğin kurucusu Mengücek Gazi'dir.
Güneydoğu Anadolu'da, özellikle Diyarbakır, Mardin ve Hasankeyf bölgelerinde hüküm süren Artuklular, farklı kollara ayrılarak uzun süre varlıklarını sürdürdüler. Bilime ve sanata önem veren bir beylik olarak bilinirler.
İzmir ve çevresinde kurulan Çaka Beyliği, Ege Denizi'nde önemli bir deniz gücü oluşturdu. Türk denizcilik tarihinin önemli bir başlangıcı olarak kabul edilir.
Bu ilk Türk beylikleri, Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması sürecinde önemli roller üstlenmişlerdir. Sadece askeri başarılarıyla değil, aynı zamanda inşa ettikleri camiler, medreseler, köprüler ve diğer yapılarla da Anadolu'nun kültürel mirasına önemli katkılar sağlamışlardır.
