Batı Cephesi (Düzenli ordu, Yunanlılar)

Question

Bu cephedeki savaşları düzenli ordumuz yürütmüş ama kafam karışıyor. Hangi savaşların hangi tarihlerde olduğunu ve bunların Kurtuluş Savaşı'nın genelindeki yerini tam olarak oturtamıyorum. Özellikle İnönü Muharebeleri ile Sakarya ve Büyük Taarruz arasındaki stratejik farkı anlamakta zorlanıyorum.

Answer 1

# Ders Notu: Batı Cephesi (Düzenli Ordu ve Yunanlılarla Mücadele)

🎯 Batı Cephesi'nin Önemi ve Genel Durum

Millî Mücadele'nin en kritik ve en yoğun askerî harekâtlarının yaşandığı Batı Cephesi, özellikle Yunan ordusuna karşı verilen mücadelenin merkezi olmuştur. Bu cephe, düzensiz Kuvâ-yi Milliye birliklerinden düzenli orduya geçiş sürecinin ve modern harp stratejilerinin uygulandığı bir sınav alanıdır.

🔄 Düzensizden Düzenli Orduya Geçiş Süreci

Batı Cephesi'nin ilk dönemlerinde Yunan ilerleyişine karşı Kuvâ-yi Milliye birlikleri direniş göstermiştir. Ancak bu birlikler:

• 🛡️ Merkezî bir komutadan yoksundu.
• ⚔️ Disiplin ve eğitim seviyeleri sınırlıydı.
• ⚠️ Yunan ordusu gibi düzenli bir ordu karşısında yetersiz kalmaya başladı.

Bu nedenle TBMM, 8 Kasım 1920'de aldığı kararla Kuvâ-yi Milliye'yi resmen lağvederek yerine düzenli orduyu kurmuştur. Bu karar, askerî disiplini sağlamak ve daha etkili bir savunma/saldırı gücü oluşturmak için hayati önem taşıyordu.

⚡ Düzenli Ordunun Kuruluşu ve Yapılanması

Batı Cephesi Komutanlığı'na atanan İsmet Paşa (İnönü) önderliğinde:

• 🧑‍✈️ Subay kadrosu güçlendirildi.
• 🎖️ Askerî eğitim ve disiplin ön plana alındı.
• 🛠️ Silah, mühimmat ve lojistik imkânlar düzenlendi.
• 🗺️ Cepheler yeniden organize edildi.

🇬🇷 Yunan Ordusunun Hedefleri ve Stratejisi

Megali İdea (Büyük Ülkü) hayalini gerçekleştirmek isteyen Yunanistan, İzmir'in işgali sonrası Anadolu içlerine ilerlemeyi planlıyordu. Yunan ordusu:

• 🎯 İngilizlerden önemli destek alıyordu.
• 🔥 TBMM'yi ve düzenli orduyu henüz teşkilatlanma aşamasındayken yok etmeyi amaçlıyordu.
• 📍 Eskişehir ve Ankara'yı ele geçirerek Millî Mücadele'yi sonlandırmak istiyordu.

🏆 Batı Cephesi'ndeki Önemli Muharebeler

1. 🛡️ Birinci İnönü Muharebesi (6-10 Ocak 1921)

Düzenli ordunun ilk zaferi olarak kabul edilir. Yunan ordusunun Eskişehir'i ele geçirme girişimi, İsmet Paşa komutasındaki Türk kuvvetleri tarafından durdurulmuştur.

Sonuçları:

• ✅ Düzenli ordunun moral ve güveni arttı.
• ✅ TBMM'nin iç ve dış prestiji yükseldi.
• ✅ İstiklal Marşı kabul edildi (12 Mart 1921).
• ✅ Londra Konferansı'na davet edilme fırsatı doğdu.

2. 🛡️ İkinci İnönü Muharebesi (23 Mart-1 Nisan 1921)

Yunanlıların Birinci İnönü yenilgisinin rövanşını alma girişimidir. Yine başarısız olmuş ve Türk ordusu savunma hatlarını korumuştur.

Sonuçları:

• ✅ İtalyanlar, işgal ettikleri Anadolu topraklarından çekilmeye başladı.
• ✅ Fransızlarla Ankara Antlaşması'na giden süreç hızlandı.
• ✅ Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa'ya ünlü telgrafını çekti: "Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs talihini de yendiniz."

3. ⚔️ Kütahya-Eskişehir Muharebeleri (Temmuz 1921)

Yunan ordusunun genel taarruzu karşısında Türk ordusu, ağır kayıplar vererek Sakarya Nehri'nin doğusuna çekilmek zorunda kaldı. Taktik bir geri çekilme olan bu hareket, orduyu yok olmaktan kurtarmıştır.

4. 🏔️ Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos-13 Eylül 1921)

"Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır." emriyle Mustafa Kemal Paşa'nın bizzat komutayı üstlendiği bu muharebe, Millî Mücadele'nin dönüm noktasıdır. Yunan ordusu taarruz gücünü kaybetmiş ve savunmaya geçmek zorunda kalmıştır.

Sonuçları:

• ✅ Mustafa Kemal Paşa'ya "Gazilik" unvanı ve "Mareşallik" rütbesi verildi.
• ✅ Sovyetler Birliği ile Kars Antlaşması imzalandı.
• ✅ Fransızlarla Ankara Antlaşması imzalandı (20 Ekim 1921).
• ✅ Yunan ordusu savunmaya, Türk ordusu taarruz hazırlıklarına başladı.

5. 🔥 Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26 Ağustos-9 Eylül 1922)

Bir yıllık titiz hazırlığın ardından başlatılan Büyük Taarruz, Türk ordusunun kesin zaferiyle sonuçlanmıştır. Dumlupınar'da gerçekleşen Başkomutanlık Meydan Muharebesi'nde Yunan ordusu büyük bir bozguna uğratılmış, 9 Eylül'de İzmir'in kurtarılmasıyla Batı Cephesi'ndeki savaş fiilen sona ermiştir.

📈 Sonuç ve Değerlendirme

Batı Cephesi'ndeki mücadele, düzensiz milis kuvvetlerinden düzenli bir orduya geçişin, bu ordunun tecrübe kazanarak güçlenmesinin ve nihayetinde kesin bir zaferle taçlanmasının tarihidir. Yunan ordusuna karşı kazanılan zaferler, sadece askerî bir başarı değil, aynı zamanda Türkiye'nin siyasi ve diplomatik varlığını tüm dünyaya kabul ettirmesinin de temelini atmıştır.