📌 Azınlıkların Kurduğu Cemiyetler (Zararlı Cemiyetler)
Bu cemiyetler, Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra, Osmanlı Devleti'nin zayıflığından yararlanarak kurulmuşlardır. Temel amaçları, Osmanlı topraklarını parçalamak ve kendi bağımsız devletlerini kurmaktır. Bu nedenle Milli Mücadele'ye karşı faaliyet göstermişler ve "Zararlı Cemiyetler" olarak adlandırılmışlardır.
🎯 Bu Cemiyetlerin Genel Özellikleri:
- 🚫 İtilaf Devletleri tarafından desteklenmişlerdir.
- 🎭 Wilson İlkeleri'ndeki "self-determinasyon" (halkların kendi geleceğini belirleme) hakkını kendi çıkarları için kullanmaya çalışmışlardır.
- 🗺️ Osmanlı Devleti'nin toprak bütünlüğünü bozmayı hedeflemişlerdir.
- ⚔️ Türk Kurtuluş Savaşı'na ve Kuva-yi Milliye'ye karşı mücadele etmişlerdir.
🔎 Başlıca Azınlık Cemiyetleri:
🇬🇷 Rumların Kurduğu Cemiyetler
- Mavri Mira: 🕵️♂️ İstanbul'daki Fener Rum Patrikhanesi tarafından kuruldu. Amacı, Bizans İmparatorluğu'nu yeniden canlandırmak ve Megali İdea'yı (Büyük Ülkü) gerçekleştirmekti. Yunan Kızılhaç'ı, Rum okulları ve izci teşkilatları bu cemiyetin emrinde çalışıyordu.
- Pontus Rum Cemiyeti: ⛰️ Karadeniz'de bir Pontus Rum Devleti kurmak amacıyla faaliyet gösterdi. Bu cemiyet, Türk köylerine saldırılar düzenleyerek bölgede terör estirdi.
- Etnik-i Eterya Cemiyeti: 📜 Daha önceden kurulmuş bir cemiyetti ve Yunanistan'ın bağımsızlığını sağlamıştı. Milli Mücadele döneminde yeniden canlandırılarak yıkıcı faaliyetlerine devam etti.
🇦🇲 Ermenilerin Kurduğu Cemiyetler
- Hınçak ve Taşnak Sütyun Cemiyeti: 🗡️ Doğu Anadolu'da (özellikle Erzurum, Van, Sivas civarında) bir Ermeni devleti kurmak için çalıştılar. Ermenileri silahlandırarak Türklere karşı saldırılar düzenlediler ve Fransız ve İngilizlerden destek gördüler.
- Ermeni Patriği Zaven Efendi: 👨💼 Ermeni çıkarlarını savunmak ve Ermenistan hayalini gerçekleştirmek için siyasi faaliyetler yürüttü.
✡️ Yahudilerin Kurduğu Cemiyetler
- Alyans İsrailit ve Makkabi Cemiyeti: 💼 Daha çok kültürel ve dini faaliyetler yürütmüş olsalar da, Osmanlı'nın parçalanması sürecinde kendi çıkarlarını korumaya yönelik hareket ettiler. Diğer azınlık cemiyetleri kadar etkili olmasalar da, genel olarak ayrılıkçı bir tutum sergilediler.
💡 Sonuç ve Önemi
Azınlık cemiyetlerinin faaliyetleri, Türk milletinin Milli Mücadele ruhunu güçlendirmiştir. Bu cemiyetlere karşı mücadele etmek ve halkı bilinçlendirmek amacıyla Türkler, Milli Cemiyetler'i (Yararlı Cemiyetler) kurmuşlardır. Sonuç olarak, azınlık cemiyetlerinin ayrılıkçı faaliyetleri, Türk ulusunun bağımsızlık iradesini kırmak bir yana, daha da güçlendirmiş ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecine zemin hazırlamıştır.
