Belirtili ve belirtisiz nesne arasındaki fark

Question

Belirtili nesne, ismin -i hal eki alarak neyin, kimi sorularına cevap verir. Belirtisiz nesne ise yalın haldedir ve ne sorusuna cevap verir. Bu iki nesne türünü cümle içinde ayırt etmekte zorlanıyorum.

Answer 1

Belirtili ve Belirtisiz Nesne Nedir?

Cümlede yüklemin bildirdiği işten etkilenen öğelere nesne denir. Nesneler, belirtili ve belirtisiz olmak üzere ikiye ayrılır. Bu ayrım, nesnenin önünde belirtme durum eki (-ı, -i, -u, -ü) olup olmamasına göre yapılır.

1. Belirtisiz Nesne

Belirtisiz nesne, yalın halde bulunur; yani önünde belirtme durum eki (-ı, -i, -u, -ü) yoktur. Bu nesne türü, belirsiz bir varlığı veya kavramı ifade eder.

Nasıl Bulunur? Nesneyi bulmak için yükleme "Neyi?" veya "Kimi?" sorularını sorarız. Cevap olarak gelen sözcük eğer yalın haldeyse (eksizse) bu, belirtisiz nesnedir.

Örnekler:

• Annem pasta yaptı. (Neyi yaptı? -> pasta. Eki yok, belirtisiz nesne)
• Kardeşim kitap okuyor. (Neyi okuyor? -> kitap. Eki yok, belirtisiz nesne)
• Misafirler kahve içti. (Neyi içti? -> kahve. Eki yok, belirtisiz nesne)

2. Belirtili Nesne

Belirtili nesne, belirtme durum eki (-ı, -i, -u, -ü) almış halde bulunur. Bu nesne türü, belli ve bilinen bir varlığı veya kavramı ifade eder.

Nasıl Bulunur? Yükleme "Neyi?" veya "Kimi?" sorularını sorduğumuzda, cevap olarak gelen sözcük -ı, -i, -u, -ü eklerinden birini almışsa bu, belirtili nesnedir.

Örnekler:

• Annem pastayı yaptı. (Neyi yaptı? -> pastayı. "-ı" eki var, belirtili nesne)
• Kardeşim kitabı okuyor. (Neyi okuyor? -> kitabı. "-ı" eki var, belirtili nesne)
• Misafirler kahveyi içti. (Neyi içti? -> kahveyi. "-i" eki var, belirtili nesne)

Özet: Temel Farklar

• Belirtisiz Nesne: Yalın haldedir, belirtme eki yoktur. Nesne belirsizdir.
• Belirtili Nesne: Belirtme durum eki (-ı, -i, -u, -ü) almıştır. Nesne bellidir.

Bu ayrımı yaparken en güvenilir yöntem, nesneyi bulmak için sorduğumuz "Neyi?/Kimi?" sorusuna aldığımız cevabın sonundaki eke bakmaktır.