Bilim, sistematik bir şekilde doğal dünyayı anlama, açıklama ve tahmin etme çabasıdır. Gözlem, deney, hipotez kurma ve teori geliştirme yoluyla evren hakkında güvenilir bilgi üretmeyi amaçlayan organize bir etkinliktir.
Doğal dünyada dikkatli ve sistematik gözlemler yapılır. Nitel (niteliksel) ve nicel (sayısal) gözlemler kaydedilir.
Gözlemlenen olgu hakkında "neden" ve "nasıl" soruları sorulur.
Gözlemlere dayalı, test edilebilir bir geçici açıklama önerilir. İyi bir hipotez: test edilebilir, yanlışlanabilir, spesifik ve basit olmalıdır.
Hipotezi test etmek için kontrollü deneyler tasarlanır. Bağımsız ve bağımlı değişkenler belirlenir, veriler objektif şekilde toplanır.
Toplanan veriler istatistiksel yöntemlerle analiz edilir. Matematiksel ifadeler sıklıkla kullanılır, örneğin: \( r = \frac{\sum{(x_i - \bar{x})(y_i - \bar{y})}}{\sqrt{\sum{(x_i - \bar{x})^2}\sum{(y_i - \bar{y})^2}}} \) (korelasyon katsayısı)
Deney sonuçları hipotezi destekliyorsa, daha geniş kapsamlı teoriler geliştirilir. Teori, defalarca test edilmiş ve geniş çapta kabul görmüş açıklamalardır.
Bilim her soruyu cevaplayamaz. Etik, din, estetik gibi alanlar bilimin doğrudan kapsamı dışındadır. Ayrıca bilim:
Bilim, sistematik, eleştirel, kendi kendini düzelten ve sürekli gelişen bir bilgi üretme sürecidir. Amacı evreni anlamak, doğa yasalarını keşfetmek ve bu bilgiyi insanlığın yararına kullanmaktır. Bilimsel düşünce, merak, şüphecilik, açık fikirlilik ve kanıta dayalı akıl yürütme üzerine kuruludur.
📢 Hatırlatma: Bilim bir "ürün" değil, dinamik bir "süreçtir". Bilimsel bilgi statik değil, yeni kanıtlarla sürekli revize edilen ve geliştirilen bir yapıdır.
