# 📘 Bir Polinomun (ax+b) İle Bölümünden Kalan – Ders Notu
🎯 Konuya Giriş ve Temel Mantık
Bu derste, bir polinomun (ax + b) gibi birinci dereceden bir polinom ile bölümünden kalanı bulmayı öğreneceğiz. Bu konu, polinom bölmesinde pratik bir yöntem sunar ve “kalan teoremi” olarak da bilinir.
🔑 Temel Prensip
Bir P(x) polinomunu (ax + b) ile böldüğümüzde, kalan en fazla derece 0’dan (sabit terim) olur. Yani kalan bir R sabitidir.
Bu durumu şöyle ifade edebiliriz:
P(x) = (ax + b) · Q(x) + R
Burada Q(x) bölüm, R ise kalandır.
🧮 Kalanı Bulma Yöntemi
Kalanı bulmak için şu adımı uygularız:
- 🎯 (ax + b) = 0 denklemini çözerek x değerini buluruz.
- 📌 Yani x = -b/a olur.
- 🔍 Bu x değerini polinomda yerine koyduğumuzda elde edilen sonuç bize kalan R'yi verir:
R = P( -b/a )
📝 Örnek 1
P(x) = 3x² - 5x + 2 polinomunun (x - 1) ile bölümünden kalanı bulalım.
- Burada a = 1, b = -1 (çünkü x - 1 = 0 → x = 1).
- Kalan: R = P(1) = 3·1² - 5·1 + 2 = 3 - 5 + 2 = 0.
- ✅ Sonuç: Kalan 0'dır, yani (x-1) bu polinomu tam böler.
📝 Örnek 2
P(x) = 2x³ + x² - 4 polinomunun (2x + 1) ile bölümünden kalanı bulalım.
- 2x + 1 = 0 → x = -1/2.
- Kalan: R = P(-1/2) = 2·(-1/2)³ + (-1/2)² - 4
- Hesaplayalım: 2·(-1/8) + (1/4) - 4 = -1/4 + 1/4 - 4 = -4.
- ✅ Sonuç: Kalan -4 sabit sayısıdır.
⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler
- ❌ Kalan her zaman bir sayıdır (derecesi bölenden küçük olmalı).
- 🔢 Bölüm (ax + b) şeklinde ise, x yerine -b/a yazılır.
- 📐 Eğer bölen (x - c) gibi bir ifade ise, doğrudan P(c) hesaplanır (Horner yöntemi ile de ilişkilidir).
💎 Özet Formül
P(x) polinomunun (ax + b) ile bölümünden kalan:
R = P( -b/a )
Bu yöntem, uzun bölme işlemi yapmadan hızlıca kalan bulmamızı sağlar.
🧠 Pratik Soru
P(x) = 4x⁴ - 2x + 3 polinomunun (2x - 1) ile bölümünden kalan kaçtır?
- 🔍 İpucu: 2x - 1 = 0 → x = 1/2
- 📊 P(1/2) değerini hesaplayınız.
Bu konu, polinomlarda çarpanlara ayırma, kök bulma ve grafik yorumlama gibi ileri konuların da temelini oluşturur. İyi çalışmalar! 🌟
