Ernest Hemingway'in İspanya İç Savaşı'nı arka plana alarak yazdığı başyapıtı “Çanlar Kimin İçin Çalıyor”, sadece bir savaş romanı değil, aynı zamanda derinlikli karakterleriyle insan ruhunun, sevginin, ölümün ve ideallerin sorgulandığı bir eserdir. Romanın merkezindeki Robert Jordan ise, bu sorgulamanın ta kendisidir. Bu yazıda, Jordan'ın kişiliğini ve onun etrafında şekillenen diğer önemli karakterleri inceleyeceğiz.
Robert Jordan, Amerikalı bir üniversite profesörüyken, faşizme karşı mücadele etmek için İspanya'ya gönüllü olarak gelen bir cumhuriyetçi gerilladır. Asıl görevi, stratejik öneme sahip bir köprüyü havaya uçurmaktır. Ancak Jordan, Hemingway'in tipik "stoik kahraman" kalıbının ötesine geçer. O, sadece görevini yerine getiren bir asker değil, şiire, felsefeye ve insani değerlere düşkün, duyarlı bir entelektüeldir.
Karakterinin çekirdeğinde bir ikilem yatar: Soğuk bir görev adamı mı, yoksa sıcak bir insan mı olmalıdır? Maria'ya olan ani ve tutkulu aşkı, Pablo'nun ihaneti ve gerilla grubuyla kurduğu bağlar, onun bu ikilemini derinleştirir. Ölümün kaçınılmazlığını bilmesine rağmen ("Bugün sadece bugündür"), görevi ve yeni bulduğu hayat arasında sıkışır. Onun trajedisi, idealleri uğruna feda etmeye hazır olduğu şeyin, tam da o idealleri yaşatacak olan insanlık olduğunu fark etmesidir.
Robert Jordan'ın kişiliği ve kararları, etrafındaki güçlü karakterlerle etkileşimi sayesinde tam anlamıyla ortaya çıkar.
Pablo'nun kadını ve gerilla grubunun gerçek lideri olan Pilar, romanın en unutulmaz karakterlerinden biridir. Çingene kökenli, güçlü, öngörülü ve acımasız bir gerçekçiliğe sahiptir. Jordan'a hem destek olur hem de onu sınar. Geçmişte tanık olduğu faşist katliamları anlattığı sahneler, romanın en çarpıcı pasajlarındandır. O, savaşın çirkin yüzünü ve hayatta kalma içgüdüsünü temsil eder.
Gerilla grubunun eski lideri Pablo, savaş yorgunu, sinik ve bencil bir adamdır. Bir zamanlar cesur bir savaşçıyken, artık tek derdi kendi hayatını ve rahatını kurtarmaktır. Jordan'ın görevine açıkça ve sinsice karşı çıkar. Pablo, ideallerin kaybedilebileceğini, savaşın insanı nasıl tüketip yozlaştırabileceğinin canlı bir örneğidir. Jordan'ın kararlılığı ile tezat oluşturur.
Faşistlerin ailesini katletmesi ve kendisine tecavüz etmesi sonucu travma geçiren genç bir kadındır. Jordan'la yaşadığı kısa ama yoğun aşk, ona hayata yeniden bağlanma, insanlığını geri kazanma fırsatı verir. Maria, Jordan için artık savaşılacak soyut bir idealler bütünü değil, somut ve korunması gereken bir sevgidir. Jordan'ın ölüm karşısındaki hüznünü ve vazgeçişini derinleştiren unsurdur.
Yaşlı bir avcı olan Anselmo, Jordan'ın en güvendiği yardımcısıdır. Dindar, barış yanlısı ve öldürmekten nefret eden biri olmasına rağmen, inandığı dava uğruna savaşmaktadır. O, savaşın gerektirdiği şiddet ile insanın doğasındaki iyilik arasındaki çatışmanın masum ve hüzünlü temsilcisidir. Jordan'ın kendi vicdan muhasebesinde önemli bir yansımadır.
“Çanlar Kimin İçin Çalıyor”un karakterleri, savaşın insan üzerindeki evrensel etkilerini gösterir. Robert Jordan, bu karakterler ağında, görev, onur, aşk ve ölüm arasında bir yol bulmaya çalışır. Romanın ünlü başlığı ve epigrafı (John Donne'dan), her ölümün insanlıktan bir parça eksilttiği ve bu nedenle "çanların hepimiz için çaldığı" fikrini vurgular. Jordan ve yoldaşlarının hikayesi, bireyin büyük tarihi olaylar karşısındaki çaresizliğini, ancak yine de seçim yapma ve anlam yaratma mücadelesini ölümsüzleştirir.
Hemingway, bu karakterler aracılığıyla bize şunu sorar: Ne uğruna savaşırız ve bu savaş bizi neye dönüştürür? Jordan'ın son andaki dinginliği, belki de bu sorunun en dokunaklı cevabıdır.
