Coğrafyanın alt dalları 9. sınıf

Question

Coğrafya dersinde alt dalları tam olarak ayırt edemiyorum. Fiziki coğrafya ile beşeri ve ekonomik coğrafyanın içeriklerini karıştırıyorum. Hangi konuların hangi alt dala girdiğini netleştirmek istiyorum.

Answer 1

🌍 Coğrafyanın Alt Dalları

Coğrafya, yeryüzünü ve insanla olan ilişkisini inceleyen bir bilimdir. Bu geniş alanı daha iyi anlamak için iki ana gruba ayrılır: Fiziki Coğrafya ve Beşeri ve Ekonomik Coğrafya.

🗻 Fiziki Coğrafya

Doğal çevreyi, bu çevreyi oluşturan unsurları ve bunların birbiriyle olan ilişkilerini inceler. Yani, doğanın kendi kurallarını anlamaya çalışır.

• 🌋 Jeomorfoloji (Yer Şekilleri Bilimi): Dağlar, platolar, ovalar, vadiler gibi yeryüzü şekillerinin nasıl oluştuğunu ve dağılışını inceler.
• ⛅ Klimatoloji (İklim Bilimi): Dünya üzerindeki uzun süreli hava olaylarını (iklimleri), iklim tiplerini ve bunların dağılışını araştırır.
• 💧 Hidrografya (Sular Bilimi): Okyanuslar, denizler, göller ve akarsular gibi su kütlelerinin özelliklerini ve dağılışını inceler.
• 🌿 Biyocoğrafya (Canlılar Coğrafyası): Bitki ve hayvan topluluklarının yeryüzündeki dağılışını ve bu dağılışı etkileyen faktörleri ele alır.

👨‍👩‍👧‍👦 Beşeri ve Ekonomik Coğrafya

İnsan faaliyetlerini ve bu faaliyetlerin mekânla olan ilişkisini inceler. İnsanın doğal çevreyi nasıl kullandığına, değiştirdiğine ve ona nasıl uyum sağladığına odaklanır.

• 📊 Nüfus Coğrafyası: Nüfusun dağılışını, nüfusun yapısını (yaş, cinsiyet, eğitim), nüfus hareketlerini (göçler) ve nüfus politikalarını inceler.
• 🏙️ Yerleşme Coğrafyası: İnsanların yerleştiği alanları (köy, kasaba, şehir), yerleşme tiplerini ve bu yerleşmelerin özelliklerini araştırır.
• 🌾 Tarım Coğrafyası: Tarımsal faaliyetleri, tarım ürünlerinin dağılışını ve tarımın insan hayatındaki yerini inceler.
• 🏭 Sanayi Coğrafyası: Sanayi tesislerinin kuruluş yerlerini, sanayinin gelişimini ve çeşitli sanayi kollarının dağılışını ele alır.
• 🚛 Ulaşım Coğrafyası: Kara, deniz, hava ve demiryolu ulaşım sistemlerini, bu sistemlerin gelişimini ve dağılışını inceler.
• 🛒 Turizm Coğrafyası: Turizm faaliyetlerini, turizmin mekansal dağılışını ve turizmin bölgeler üzerindeki etkilerini araştırır.

🎯 Özet

Coğrafya, fiziki ve beşeri olmak üzere iki ana dala ayrılır. Fiziki Coğrafya doğal ortamı, Beşeri ve Ekonomik Coğrafya ise insanın bu doğal ortam içindeki faaliyetlerini konu edinir. Bu iki dal birbiriyle sürekli etkileşim halindedir ve birbirini tamamlar.

💡 Unutma! Coğrafya sadece dağların, nehirlerin nerede olduğunu ezberlemek değildir. O, bu fiziki unsurların insan yaşamını nasıl şekillendirdiğini ve insanın da doğayı nasıl dönüştürdüğünü anlamanın bilimidir.

Answer 2

Coğrafyanın Alt Dalları Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir araştırmacı, Türkiye'deki fay hatları üzerinde çalışarak, bu hatların deprem riski taşıyan bölgelerle olan ilişkisini ve depremlerin yeryüzü şekillerini nasıl değiştirdiğini inceliyor. Aynı zamanda, bu riskli bölgelerdeki nüfus dağılışını ve yerleşme özelliklerini de haritalandırıyor.
Bu araştırmacının çalışması, coğrafyanın hangi iki alt dalının doğrudan iş birliği içinde olduğunu göstermektedir?
a) Jeomorfoloji - Beşeri Coğrafya
b) Klimatoloji - Hidrografya
c) Biyocoğrafya - Kartografya
d) Beşeri Coğrafya - Klimatoloji
e) Hidrografya - Jeomorfoloji
Cevap: A
Çözüm: Fay hatları ve depremlerin yeryüzü şekilleri üzerindeki etkisi Jeomorfoloji'nin, nüfus dağılışı ve yerleşme özellikleri ise Beşeri Coğrafya'nın inceleme alanına girer. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Soru 2: Bir coğrafyacı, Karadeniz Bölgesi'nde yıllık yağış miktarının dağılışını ve bu durumun bölgedeki akarsu rejimleri ile bitki örtüsü çeşitliliği üzerindeki etkilerini araştırmaktadır.
Bu coğrafyacının çalışması, aşağıdaki coğrafya alt dallarından hangisinin kapsamına girmez?
a) Klimatoloji
b) Hidrografya
c) Biyocoğrafya
d) Jeomorfoloji
e) Fiziki Coğrafya
Cevap: D
Çözüm: Yağış miktarı Klimatoloji'yi, akarsu rejimleri Hidrografya'yı, bitki örtüsü çeşitliliği ise Biyocoğrafya'nın konusudur. Tüm bu dallar Fiziki Coğrafya'nın birer parçasıdır. Jeomorfoloji ise yeryüzü şekillerini inceler ve bu çalışmanın doğrudan odağında değildir.

Soru 3: Haritalar üzerinde yapılan çalışmalar, coğrafi bilginin görselleştirilmesi ve analiz edilmesi için hayati öneme sahiptir. Günümüzde, geleneksel harita çizim yöntemlerinin yanı sıra, Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) ve uzaktan algılama gibi teknolojiler de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bu teknolojilerin gelişimi ve kullanımı, coğrafyanın hangi alt dalının doğrudan ilgi alanına girer ve diğer tüm coğrafya alt dallarına nasıl bir katkı sağlar?
a) Hidrografya - İklim değişikliğini modeller.
b) Jeomorfoloji - Yer şekillerinin oluşumunu açıklar.
c) Beşeri Coğrafya - Nüfus hareketlerini yönlendirir.
d) Klimatoloji - Hava olaylarını kontrol eder.
e) Kartografya - Verilerin haritalanmasını ve analizini kolaylaştırır.
Cevap: E
Çözüm: Harita bilimi olan Kartografya, CBS ve uzaktan algılama gibi teknolojilerin temelini oluşturur. Bu teknolojiler, fiziki ve beşeri coğrafyanın tüm alt dallarında toplanan verilerin işlenmesi, haritalara aktarılması ve daha etkin analiz edilmesi için bir araç görevi görür.