# 📚 Ders Notu: Coulomb Neyin Birimidir? (Elektrik Yükü)
⚡ Elektrik Yükü ve Temel Birimi: Coulomb
Elektrik yükü, maddenin temel özelliklerinden biridir ve doğadaki dört temel kuvvetten biri olan elektromanyetik kuvvetten sorumludur. Coulomb (sembolü: C), Uluslararası Birim Sistemi'nde (SI) elektrik yükünün temel birimi olarak kabul edilir.
Bu birim, elektrostatik yasalarını formüle eden Fransız fizikçi Charles-Augustin de Coulomb'un (1736-1806) adını taşır. Coulomb, yüklü cisimler arasındaki kuvveti inceleyen öncü deneyleriyle elektromanyetizma bilimine büyük katkı sağlamıştır.
🔬 Coulomb'un Tanımı ve Matematiksel İfadesi
Bir coulomb, bir amperlik sabit akımın bir saniyede taşıdığı yük miktarı olarak tanımlanır. Matematiksel olarak:
\( 1 \, \text{C} = 1 \, \text{A} \cdot 1 \, \text{s} \)
Burada:
- 📏 C = Coulomb (elektrik yükü birimi)
- ⚡ A = Amper (elektrik akımı birimi)
- ⏱️ s = Saniye (zaman birimi)
🧪 Temel Yük ve Coulomb İlişkisi
Doğada bulunan en küçük elektrik yükü, bir protonun taşıdığı pozitif yük veya bir elektronun taşıdığı negatif yüktür. Bu temel yük (e) şu şekilde ifade edilir:
\( e = 1.602176634 \times 10^{-19} \, \text{C} \)
Bu durumda:
- 🔴 1 coulomb yaklaşık 6.242 × 10¹⁸ proton yüküne eşdeğerdir
- 🔵 1 coulomb yaklaşık 6.242 × 10¹⁸ elektron yüküne eşdeğerdir (işaret hariç)
📊 Günlük Hayattan Coulomb Örnekleri
- ⚡ Yıldırım çarpması: Ortalama bir yıldırım deşarjı 15-350 coulomb arasında yük taşır
- 🔋 Pil kapasiteleri: Akıllı telefon pilleri genellikle 2.000-4.000 milicoulomb (mC) kapasiteye sahiptir
- 💡 Elektrostatik olaylar: Yün kazağa sürtünen balon yaklaşık 1 nanocoulomb (nC) yük kazanır
🧮 Coulomb Yasası ve Formülü
Charles Coulomb'un ünlü yasası, iki noktasal yük arasındaki kuvveti şu formülle ifade eder:
\( F = k \frac{|q_1 \cdot q_2|}{r^2} \)
Burada:
- ⚖️ F = Yükler arasındaki kuvvet (Newton)
- 🔢 q₁, q₂ = Yük miktarları (Coulomb)
- 📏 r = Yükler arasındaki mesafe (metre)
- 🌐 k = Coulomb sabiti ≈ \( 8.9875 \times 10^9 \, \text{N·m²/C²} \)
🎯 Önemli Hatırlatmalar
- ✅ Coulomb skaler bir büyüklüktür (yönü yoktur, sadece miktarı vardır)
- ✅ Yükün işareti (pozitif/negatif) elektriksel kuvvetin yönünü belirler
- ✅ Coulomb birimi, elektrik akımı (amper) ve zaman (saniye) birimlerinden türetilmiştir
- ✅ Pratikte coulomb oldukça büyük bir birim olduğundan, genellikle milicoulomb (mC), microcoulomb (μC) gibi alt katları kullanılır
Bu temel bilgiler, elektromanyetizma konusundaki daha ileri çalışmalarınız için sağlam bir zemin oluşturacaktır. Coulomb birimini anlamak, elektrik devreleri, manyetizma ve modern teknolojinin temelini oluşturan tüm elektriksel fenomenleri kavramanın ilk adımıdır.
