Cumhuriyet Dönemi'nin İlk Yıllarında Hikâye Yazarlığı
1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti'nin ilanıyla birlikte, edebiyatımızda da yeni bir dönem başlamıştır. 1923-1940 yılları arası, Türk hikâyesinin modernleşme ve kimlik arayışı sürecinde çok önemli bir evredir. Bu dönemde yazarlar, genellikle gözlemci gerçekçilik (realizm) anlayışıyla eserler vermiş, toplumsal sorunları, Anadolu insanının yaşamını ve bireyin iç dünyasını ele almışlardır.
Öne Çıkan Hikâye Yazarları ve Özellikleri
- Memduh Şevket Esendal (1883-1952)
- Hikâyeciliğimizde "durum hikâyesi"nin (Çehov tarzı) en önemli temsilcisidir.
- Sade, yalın ve duru bir Türkçe kullanmıştır.
- Gündelik hayatın içindeki sıradan insanları, onların küçük mutluluklarını ve dramlarını anlatmıştır.
- Önemli Eserleri: Ayaşlı ve Kiracıları (roman), Otlakçı, Mendil Altında, Hava Parası (hikâye).
- Sadri Ertem (1898-1943)
- Toplumcu gerçekçi çizgide eserler vermiştir.
- Hikâyelerinde köyden kente göç, yoksulluk, işçi sınıfının sorunları gibi toplumsal temaları işlemiştir.
- Eserleri adeta birer toplumsal belge niteliği taşır.
- Önemli Eserleri: Çıkrıklar Durunca (roman), Silindir Şapka Giyen Köylü, Bacayı İndir Bacayı Kaldır (hikâye).
- Reşat Nuri Güntekin (1889-1956)
- Daha çok romanlarıyla tanınsa da hikâye türünde de önemli eserler vermiştir.
- Anadolu'nun geri kalmışlığını, eğitim sorunlarını ve batıl inançları eleştirel bir gözle anlatmıştır.
- Kahramanlarını genellikle halkın içinden, sıradan insanlar arasından seçmiştir.
- Önemli Eserleri: Çalıkuşu, Yeşil Gece (roman), Tanrı Misafiri, Sönmüş Yıldızlar, Leyla ile Mecnun (hikâye).
- Sabahattin Ali (1907-1948)
- Bu dönemin sonlarına doğru eser vermeye başlamış ve Türk hikâyeciliğine damga vurmuştur.
- Güçlü bir gözlem gücü ve psikolojik tahlilleriyle öne çıkar.
- Hikâyelerinde hapishane yaşamı, yoksul köylüler, işçiler ve toplum dışına itilmiş insanların dramını anlatmıştır.
- Önemli Eserleri: Kuyucaklı Yusuf (roman), Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya (hikâye).
- Sait Faik Abasıyanık (1906-1954)
- Modern Türk hikâyeciliğinin kurucularındandır. İlk hikâyeleri bu dönemde yayımlanmıştır.
- "Durum hikâyesi"nin bir diğer büyük ustasıdır. Olaydan çok, izlenim ve duygular ön plandadır.
- Deniz, balıkçılar, sıradan insanlar, işsizler ve küçük insanların dünyası onun hikâyelerinin başlıca konusudur.
- Önemli Eserleri: Semaver, Sarnıç, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam (hikâye).
Dönemin Genel Özellikleri
- Dil, Osmanlıca'nın ağırlığından kurtularak sadeleşmiştir.
- Anadolu ve Anadolu insanı edebiyata daha fazla girmeye başlamıştır.
- Milli Mücadele yıllarının etkileri sıklıkla işlenmiştir.
- Batılı hikâye teknikleri daha yoğun bir şekilde benimsenmiş ve uygulanmıştır.
- Toplumsal sorunlara duyarlı, gerçekçi bir anlatım hakimdir.
