Anadolu'nun engin sözlü kültüründe, "mahlas" bir ozanın kimliğidir, imzasıdır. Bu mahlaslardan biri olan "Dertli", Türk halk edebiyatının en bilinen ve sevilen simalarından birine aittir. Peki, bu dokunaklı mahlasın ardındaki isim kimdir?
Dertli mahlası, asıl adı Veli olan, 1772-1846 yılları arasında yaşamış bir halk ozanına aittir. Bolu'nun Şahnalar köyünde doğan ozan, hayatının zorlukları, aşk acıları ve özellikle dönemin Bolu Beyi ile yaşadığı haksızlıklar nedeniyle bu mahlası seçmiştir. Şiirlerinde derin bir ıstırap, hiciv ve zaman zaman da tasavvufi ögeler göze çarpar.
Dertli, Âşık Tarzı Halk Edebiyatı geleneğinin önemli temsilcilerindendir. Şiirlerinde sade, anlaşılır bir halk Türkçesi kullanmıştır. Divan edebiyatından da etkilenerek aruz ölçüsüyle yazdığı şiirler olsa da asıl gücünü hece ölçüsüyle yazdığı koşma ve destanlarda göstermiştir.
Dertli, mahlasının hakkını veren, yaşadığı dönemin sosyal adaletsizliklerini ve insani duygularını samimi bir dille şiire döken bir halk bilgesidir. Onun hikâyesi ve şiirleri, Anadolu insanının çilelerinin, direnişinin ve duygu dünyasının bir yansıması olarak kültürümüzdeki yerini korumaktadır.
Özetle: "Dertli" mahlası, 19. yüzyıl halk ozanı Veli'ye aittir ve bu isim, onun hayat felsefesini ve sanatının özünü en iyi şekilde temsil etmektedir.
