# 📚 Ek Olan "-ki"nin Yazımı: İlgi Zamiri ve Sıfat Yapan "-ki"
Türkçe yazım kurallarında en sık karıştırılan konulardan biri, "-ki" ekinin yazımıdır. Bu küçük ek, anlam ve işlevine göre bitişik veya ayrı yazılır. Gelin bu kuralı birlikte netleştirelim.
🔍 Temel Ayrım: Hangi "-ki" Bitişik, Hangi "-ki" Ayrı Yazılır?
Kural aslında çok basittir: "-ki" bir ek ise bitişik, bir kelime ise ayrı yazılır. Peki bunu nasıl ayırt edeceğiz?
✅ 1. Bitişik Yazılan "-ki" (Ek Olan -ki)
Bu "-ki" bir yapım ekidir. Genellikle isim soylu kelimelere eklenerek onlardan sıfat veya zamir türetir. Üç ana görevi vardır:
- 🏷️ Sıfat Yapan "-ki": Bir ismi niteleyen sıfat türetir.
- Örnek: duvardaki resim, akşamki toplantı, bendeki kitap
- 📝 Test Yöntemi: "-ki"yi çıkarıp okuduğunuzda anlam bozuluyorsa bitişik yazılır. "Duvardaki resim" → "Duvar resim" (anlamsız).
- 🔗 İlgi Zamiri Olan "-ki": Bir ismin yerini tutar. Cümlede genellikle "-nin ki" şeklinde görülür.
- Örnek: Senin araban kırmızı, benimki mavi. (benimki = benim arabam)
- Örnek: Onun fikri güzel, seninki daha pratik. (seninki = senin fikrin)
- ⏳ Zaman ve Yer Bildiren Kalıplaşmış "-ki":
- bugünkü, dünkü, yarınki (zaman)
- buradaki, oradaki, şuradaki (yer)
❌ 2. Ayrı Yazılan "ki" (Bağlaç Olan ki)
Bu "ki" bağımsız bir bağlaçtır. Cümleleri veya ögeleri birbirine bağlar. En kolay ayırt etme yolu:
- 🧩 Cümleden Çıkarılabilir: "ki"yi çıkarın, cümlenin yapısı bozulmaz, sadece bağlantı kopar.
- Örnek: Öyle hızlı koştu ki yetişemedim. → Öyle hızlı koştu yetişemedim. (Yapı bozulmaz)
- 🔁 "ki"den sonra "-ler" çoğul eki getirilemez. Bağlaç olan "ki" çoğul yapılamaz.
- Test: "Seninki" diyebiliriz (ilgi zamiri), ama "duyuyorum ki" için "duyuyorum kiler" diyemeyiz.
🎯 Pratik Ayırt Etme Yöntemleri
- 1. "Hangi?" Sorusu Yöntemi: "-ki"den önce "hangi?" sorusunu sorabilirseniz bitişik yazılır.
- Hangi ev? → Karşımızdaki ev. (Bitişik)
- 2. "-de/-da" Durum Eki Kontrolü: "-ki"den önce "-de/-da" durum eki varsa, "-ki" bitişik yazılır.
- Evde + ki = evdeki eşyalar
- 3. Yerine "Diğeri" Kelimesi Koyma: "ki"yi "diğeri" ile değiştirebiliyorsanız, o "ki" ilgi zamiridir ve bitişik yazılır.
- Senin kalemin bitmiş, benimkini kullan. → Senin kalemin bitmiş, diğerini kullan.
✍️ Karşılaştırmalı Örnek Tablosu
Kafanızı karıştıran benzer cümleleri yan yana görelim:
- Bitişik: Arabandaki sesi duydun mu? (Sıfat yapan -ki)
- Ayrı: Öyle bir ses ki herkes duydu. (Bağlaç olan ki)
- Bitişik: Onun notları yüksek, benimki düşük. (İlgi zamiri)
- Ayrı: Biliyorum ki sen başaracaksın. (Bağlaç)
💡 Unutulmaması Gereken Altın Kurallar
- ✨ "Oysaki, halbuki, mademki, sanki, belki" gibi kalıplaşmış istisnalar bitişik yazılır (hepsi bağlaçtır ama dilde kalıplaşmıştır).
- ✨ Bağlaç olan "ki" asla "kİ" şeklinde büyük harfle yazılmaz. Sadece cümle başında kullanıldığında büyük harf ile başlar: "Ki o anda her şey değişti."
- ✨ "-ki" ekinden sonra başka ek gelebilir: benimki-ler, evdeki-niz gibi.
Bu kuralları öğrendikten sonra, okuduğunuz her metinde "-ki"leri inceleyerek pratik yapabilirsiniz. Zamanla doğru yazım otomatikleşecektir. Türkçe, kuralları net ve mantıklı bir dildir; doğru kullanım için biraz dikkat yeterlidir. 📖
