Enerji kaynakları, insanlığın ekonomik ve sosyal faaliyetlerini sürdürebilmesi için gerekli olan temel girdilerdir. Bu kaynaklar, oluşum hızları ve tükenme sürelerine göre yenilenebilir ve yenilenemez olarak iki ana gruba ayrılır. Bu ders notunda, her iki grubun özelliklerini, avantajlarını ve dezavantajlarını detaylıca inceleyeceğiz.
Bu kaynaklar, oluşumları milyonlarca yıl süren ve tüketildikçe rezervleri azalan kaynaklardır. Fosil yakıtlar ve nükleer enerji bu gruba girer.
Uranyum, plütonyum gibi ağır atom çekirdeklerinin parçalanması (fisyon) veya hafif çekirdeklerin birleşmesi (füzyon) sonucu açığa çıkan muazzam enerjinin kullanılmasıdır. Enerji denklemi \( E = mc^2 \) ile ifade edilir.
Avantajları: Yüksek enerji üretimi, sera gazı salınımının olmaması.
Dezavantajları: Nükleer atık sorunu, potansiyel kaza riski (Çernobil, Fukuşima) ve yüksek yatırım maliyeti.
Doğal süreçlerle kendini sürekli yenileyen ve tükenmeyen kaynaklardır. Çevre dostu olmaları en büyük avantajlarıdır.
Rüzgar türbinleri aracılığıyla kinetik enerjinin elektrik enerjisine dönüştürülmesidir. Rüzgarın sürekli ve yeterli olduğu bölgelerde verimlidir.
Güneş'ten gelen fotonların fotovoltaik (PV) paneller aracılığıyla doğrudan elektriğe dönüştürülmesi veya güneş kolektörleri ile ısı enerjisi elde edilmesidir.
Yüksekten düşen suyun potansiyel enerjisinin, türbinleri döndürerek elektrik enerjisine çevrilmesidir. Barajlar inşa edilerek büyük ölçekli enerji üretimi sağlanır.
Yer kabuğunun derinliklerindeki sıcak su ve buharın, elektrik üretmek veya ısıtmak için kullanılmasıdır. Volkanik ve fay hatları üzerinde bulunan bölgeler için idealdir.
Bitkisel ve hayvansal atıkların, organik çöplerin ve özel olarak yetiştirilen enerji bitkilerinin yakılması veya dönüştürülmesiyle elde edilen enerjidir.
Günümüzde enerji politikalarının merkezinde, sürdürülebilirlik ve çevresel etki yer almaktadır. Yenilenemez kaynaklar, enerji ihtiyacının büyük kısmını karşılasa da çevreye verdikleri zarar ve sınırlı rezervleri nedeniyle gelecek vaat etmemektedir. Geleceğin enerji portföyü, verimliliği artırılmış yenilenebilir enerji kaynakları ve temiz teknolojiler etrafında şekillenecektir.
