avatar
✔️ Cevaplandı • Doğrulandı

Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir

Garip akımının sade ve gündelik dil anlayışının dışına çıkan şairleri merak ediyorum. Özellikle İkinci Yeni gibi anlamca kapalı, imge yüklü şiirler yazan isimleri anlamakta zorlanıyorum. Bu tarz şiirlerde şairlerin neyi amaçladığını basitçe açıklar mısınız?
1 CEVAPLARI GÖR
✔️ Doğrulandı
0 kişi beğendi.
avatar
miraykz
2020 puan • 0 soru • 205 cevap

🎭 Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şiir

Garip Akımı (Birinci Yeni), Türk şiirinde büyük bir yenilik yapmış olsa da, 1940'lı yılların sonlarına doğru bu akımın dışında kalan ve farklı bir yenilik arayışı içine giren şairler ortaya çıkmıştır. Bu şairler, Garip'in "sıradan insanı, günlük hayatı basit bir dille anlatma" prensibine karşı çıkarak, şiirin daha derin, soyut ve imge yüklü olması gerektiğini savunmuşlardır.

📜 Tarihsel Arka Plan

Garip Akımı'nın etkisinin zirvede olduğu bir dönemde, özellikle "Hisar" ve "Mavi" gibi dergiler etrafında toplanan bir grup şair, şiirin sadece gündelik olanı anlatmakla sınırlandırılamayacağını düşünmeye başladı. Onlara göre şiir, duygu, düşünce ve derin bir estetik kaygı taşımalıydı.

🎯 Temel Özellikleri

  • 🖌️ İmge ve Sembol: Şiirde imgeye (görsel çağrışım) ve sembollere büyük önem verilir. Anlam, doğrudan değil, dolaylı olarak verilir.
  • 💭 Soyutlama: Garip'in aksine somut ve gündelik olanın dışına çıkılarak, soyut kavramlar, duygular ve metafizik sorgulamalar işlenir.
  • 🎵 Biçim ve Ölçü Kaygısı: Serbest şiirin yanı sıra, hece ölçüsü ve uyak gibi geleneksel biçim öğelerine yeniden değer verilir veya bunlar özgün bir şekilde kullanılır.
  • 🧠 Entelektüel Derinlik: Şiir, okuyucudan daha fazla düşünsel çaba ister. Felsefi, mitolojik ve tarihsel göndermeler sıkça kullanılır.
  • 🚫 Toplumsallıktan Kaçış (Bazı Şairlerde): İlk dönemlerde bireyin iç dünyası, yalnızlık, bunalım gibi temalar toplumsal sorunların önüne geçer.

✍️ Önemli Temsilcileri ve Katkıları

🔹 Fazıl Hüsnü Dağlarca

Kendine has, felsefi ve destansı bir şiir dünyası kurmuştur. Evren, zaman, Tanrı, varoluş gibi temaları işlemiştir. Hem biçim hem de içerik açısından sürekli bir yenilik peşinde olmuştur.

🎭 "Ne hasta bekler sabahı,
Ne taze ölüyü mezar.
Ne de şeytan, bir günahı,
Seni beklediğim kadar."
(Örnek: Gelmişsin)

🔹 Behçet Necatigil

"Evler" şiiriyle sembolleşen, modern kent insanının yalnızlığını, sıkışmışlığını ve gündelik hayatın trajedisini ironik ve ince bir dille anlatmıştır. Şiirlerinde ortalama insanın dramını ev-aile ekseninde işlemiştir.

🔹 Cahit Zarifoğlu

İkinci Yeni'nin devamı sayılabilecek bir çizgide, oldukça kapalı, imgelerle dolu ve metafizik bir şiir kurmuştur. İslami duyarlılık ve modern şiir tekniklerini başarıyla harmanlamıştır.

🔹 Asaf Halet Çelebi

Doğu ve Batı kültüründen, tasavvuftan ve mitolojiden beslenen, kendine özgü ve sıra dışı bir şiir dili geliştirmiştir. Garip'in sadeliğine karşı, şiiri bir "büyü" olarak görmüştür.

🧞 "Merdivenler gıcırdıyor
İçimde bir şeyler sızlıyor
Ben artık gidemem oraya
Oradan geçemem"
(Örnek: O'nun Mısraları)

🔄 Garip'ten ve İkinci Yeni'den Farkı

  • Garip'e Karşı: Garip'in aşırı sade, nükteli ve gündelik diline karşı çıkarlar. Şiirin daha derinlikli ve sanatlı olması gerektiğini savunurlar.
  • İkinci Yeni'den Farkı: İkinci Yeni kadar dilin alışılmış kurallarını yıkmaz, anlamsızlığa sürüklenmezler. Daha dengeli bir sentez arayışı içindedirler ve çoğu zaman anlamı tamamen dışlamazlar.

Sonuç olarak, "Garip Dışında Yeniliği Sürdüren Şairler", Türk şiirinde Garip'in açtığı yenilik çığırını kabul etmekle birlikte, onun sınırlayıcılığına karşı çıkarak şiirin estetik, felsefi ve biçimsel zenginliğini korumaya ve geliştirmeye çalışmış önemli bir köprüdür.

Yorumlar