# 🎓 Hatay'ın Anavatana Katılması (1939) - Ders Notu
📜 Konunun Önemi ve Tarihsel Arka Plan
Hatay'ın Anavatana Katılması, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş dönemindeki en önemli diplomatik ve siyasi başarılarından biridir. Bu süreç, Lozan Antlaşması'nda çözülemeyen bir sorunun barışçıl yollarla ve uluslararası diplomasiyle Türkiye lehine nasıl sonuçlandırılabileceğinin canlı bir örneğidir.
🌍 Tarihsel Süreç: Kronolojik Gelişmeler
⏳ 1. Osmanlı Dönemi ve Sonrası
- 📍 Hatay (İskenderun Sancağı), Osmanlı İmparatorluğu döneminde Halep Vilayeti'ne bağlı bir sancaktı.
- ⚔️ I. Dünya Savaşı sonrası 1918'de Fransızlar tarafından işgal edildi.
- 📜 1921 Ankara Antlaşması ile Fransızlar bölgenin özerk yönetimini kabul etti.
🕊️ 2. Lozan Barış Antlaşması (1923)
Lozan'da Hatay sorunu çözülemedi. Antlaşmanın 3. maddesi uyarınca İskenderun Sancağı, Suriye mandası içinde özel bir yönetim statüsüne kavuştu. Türkiye ile Fransa arasında 1926'da imzalanan Dostluk Antlaşması'yla bu statü teyit edildi.
🔥 3. Atatürk'ün Diplomasi Hamlesi (1936-1937)
- 🇫🇷 1936'da Fransa'nın Suriye'den çekilme sürecine girmesi, bölgenin geleceğini belirsizleştirdi.
- 🗣️ Atatürk, 1 Kasım 1936'da TBMM'de yaptığı konuşmada: "Bu sancak Türk'tür, kardeştir" diyerek konuyu gündeme taşıdı.
- 🏛️ Sorun Milletler Cemiyeti'ne taşındı.
- 📋 29 Mayıs 1937'de Cemiyet, Hatay Anayasası'nı kabul etti. Buna göre Hatay, "ayrı bir varlık" statüsü kazandı.
🗳️ 4. Seçimler ve Bağımsız Hatay Devleti (1938)
2 Eylül 1938'de Hatay Meclisi açıldı ve Hatay Devleti kuruldu. Devlet Başkanlığı'na Tayfur Sökmen, Başbakanlığa ise Abdurrahman Melek seçildi. Hatay'ın resmi dili Türkçe ve Fransızca oldu.
🇹🇷 5. Anavatana Katılma (1939)
- 📅 23 Haziran 1939'da Fransa ile Türkiye arasında "Hatay'ın Türkiye'ye İadesine İlişkin Antlaşma" imzalandı.
- 🏛️ 29 Haziran 1939'da Hatay Meclisi, Türkiye'ye katılma kararı aldı.
- 🎉 23 Temmuz 1939'da Türk askeri Hatay'a girdi ve resmi katılma gerçekleşti.
- 📜 7 Temmuz 1939'da çıkarılan 3711 sayılı Kanun'la Hatay, Türkiye'nin bir ili haline geldi.
📊 Diplomatik ve Stratejik Sonuçlar
✅ Türkiye Açısından Kazanımlar:
- 🏆 Atatürk'ün hasta yatağında bile takip ettiği son milli dava zaferle sonuçlandı.
- 🗺️ Türkiye'nin güney sınırı güvence altına alındı.
- 🌍 Barışçıl diplomasinin başarısı uluslararası prestiji artırdı.
⚠️ Uluslararası Etkiler:
- 🇫🇷 Fransa, II. Dünya Savaşı öncesinde Türkiye'yi kendi tarafında tutmak için taviz verdi.
- 🇸🇾 Suriye, katılmayı hiçbir zaman resmen tanımadı ve haritalarında Hatay'ı kendi toprağı olarak göstermeye devam etti.
💡 Önemli Notlar ve Değerlendirme
🎯 Atatürk'ün Vizyonu:
Atatürk, bu süreçte hem askeri tedbirler aldı (sınıra asker yığdı) hem de diplomasi kanallarını aktif kullandı. "Yurtta sulh, cihanda sulh" ilkesinin en somut örneklerinden birini sergiledi.
📈 Nüfus Yapısı:
1936'da Fransızların yaptığı nüfus sayımına göre Hatay'da 220.000 kişiden 115.000'i Türk'tü. Bu demografik gerçek, Türkiye'nin tezini güçlendirdi.
⏳ Zamanlama Stratejisi:
Türkiye, II. Dünya Savaşı öncesinde Avrupa'da gerilimin arttığı bir dönemi, Fransa'nın zayıf anını çok iyi değerlendirdi.
🔚 Sonuç ve Miras
Hatay'ın Anavatana Katılması, Türk diplomasi tarihinin en başarılı örneklerinden biridir. Bu süreç, askeri güç kullanmadan, hukuki ve diplomatik yollarla milli bir davayı zaferle sonuçlandırmanın mümkün olduğunu gösterdi. Atatürk'ün sağlığında gerçekleşen bu son başarı, onun ileri görüşlülüğünün ve stratejik zekasının da bir kanıtı olarak tarihteki yerini almıştır.
📅 Önemli Tarih: Her yıl 23 Temmuz, Hatay'ın Kurtuluş Bayramı olarak kutlanmaktadır.
