Fizikte hız ve sürat günlük hayatta sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da, teknik olarak birbirinden farklı kavramlardır. Aralarındaki en temel fark, hızın vektörel bir büyüklük (yönü ve şiddeti olan), süratin ise skaler bir büyüklük (sadece şiddeti olan) olmasıdır.
Aşağıdaki tablo, hız ve sürat arasındaki temel farkları özetlemektedir:
| 📌 Karşılaştırma Ölçütü | 🚀 Hız | 💨 Sürat |
|---|---|---|
| Tanım | Birim zamandaki yer değiştirme | Birim zamanda alınan toplam yol |
| Büyüklük Türü | Vektörel | Skaler |
| Yön Bilgisi | ✅ Var | ❌ Yok |
| Hesaplama Formülü | \( \text{Hız (v)} = \frac{\text{Yer Değiştirme (\Delta x)}}{\text{Zaman (t)}} \) | \( \text{Sürat} = \frac{\text{Alınan Toplam Yol}}{\text{Zaman (t)}} \) |
| Sıfır Olma Durumu | Başlangıç ve bitiş noktası aynı ise sıfırdır. | Hareket yoksa sıfırdır. Hareket varsa her zaman pozitiftir. |
| Ortalama Değer | Toplam yer değiştirme / Toplam zaman | Toplam yol / Toplam zaman |
➡️ Bir araba, A noktasından hareket edip 300 metre doğuya, sonra 400 metre batıya giderek toplam 700 metre yol alıp B noktasına ulaşıyor. Bu hareket 50 saniye sürüyor.
- ✅ Toplam Yol: 300 m + 400 m = 700 m
- 🎯 Yer Değiştirme: A noktasından B noktasına olan en kısa mesafe. Başlangıç noktasının 100 metre batısında olduğu için yer değiştirme 100 m (Batı) yönündedir.
Hesaplamalar:
- 💨 Sürat: 700 m / 50 s = 14 m/s
- 🚀 Hız: 100 m (Batı) / 50 s = 2 m/s (Batı yönünde)
Bu örnekte de görüldüğü gibi, bir cismin sürati oldukça yüksek olabilirken (14 m/s), başlangıç noktasına çok yakın bir yere geldiği için hızı çok daha düşük (2 m/s) çıkabilir. Bu nedenle, bir hareketi tam olarak tanımlayabilmek için genellikle sürat değil, yönü de belirten hız kavramı kullanılır.