🚩 II. Viyana Kuşatması (1683) ve Merzifonlu Kara Mustafa Paşa
II. Viyana Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu'nun Avrupa'daki son büyük taarruz girişimi olarak tarihe geçmiştir. Bu kuşatma, Osmanlı'nın Orta Avrupa'daki genişleme politikasının dönüm noktası ve aynı zamanda bir gerileme sürecinin başlangıcı olarak kabul edilir.
🎯 Kuşatmanın Nedenleri
- 💥 Stratejik Hedef: Kutsal Roma-Cermen İmparatorluğu'nun başkenti Viyana'nın alınması, Orta Avrupa'daki Osmanlı hâkimiyetini kesinleştirecek ve Avrupa siyasetinde belirleyici bir üstünlük sağlayacaktı.
- 🤝 Macar Mülteci Faktörü: Osmanlı'ya sığınan Protestan Macar lider Tökeli İmre (Imre Thököly), Avusturya'ya karşı Osmanlı'yı destekliyor ve kuşatma için bir bahane oluşturuyordu.
- 👑 Sadrazamın Kişisel Hırsı: Merzifonlu Kara Mustafa Paşa, Viyana'yı fethederek "fatih" unvanını almak ve tarihte büyük bir isim yapmak istiyordu.
⚔️ Kuşatma Süreci
Kuşatma, 14 Temmuz 1683'te başladı. Osmanlı ordusu, geleneksel kuşatma yöntemlerini uygulayarak şehri çembere aldı. Ancak, birkaç kritik faktör kuşatmanın başarısız olmasına yol açtı:
- 🛡️ Güçlü Savunma: Viyana, modern tahkimatlarla güçlendirilmişti ve şehrin komutanı Kont Ernst Rüdiger von Starhemberg etkili bir savunma yönetti.
- ⏳ Zaman Kaybı: Kara Mustafa Paşa, şehrin teslim olacağını umarak genel bir taarruz yerine, zaman alıcı lağım (tünel) savaşları ve yıpratma taktiklerine odaklandı. Bu, Avusturya'nın müttefiklerinin yetişmesi için zaman kazandırdı.
- 🤝 Haçlı İttifakı: Papa XI. Innocentius'un çağrısıyla Lehistan Kralı III. Jan Sobieski komutasında bir Haçlı ordusu (Lehistan, Alman devletleri) oluşturuldu.
💥 Kahlenberg Muharebesi ve Büyük Yenilgi
12 Eylül 1683 günü, Kahlenberg Dağı eteklerinde yapılan muharebede, birleşik Haçlı ordusu Osmanlı kuvvetlerine karşı kesin bir zafer kazandı. Osmanlı ordusu, ağır kayıplar vererek düzensiz bir şekilde Belgrad'a doğru çekilmek zorunda kaldı.
👤 Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'nın Rolü ve Sonu
Kuşatmanın başarısızlığında en büyük sorumluluk, komutan Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa'ya yüklendi. Onun askerî stratejisi ve kararları şiddetle eleştirildi:
- ❌ Orduyu, kuşatma sırasında gelebilecek bir düşman ordusuna karşı yeterince savunmaya almaması.
- ❌ Kırım Hanı Murat Giray'ın, Leh ordusunun geçişini geciktirme ve engelleme tekliflerini dikkate almaması.
Bu büyük hezimetin ardından, Belgrad'a çekilen ordugâhta, Padişah IV. Mehmed'in fermanıyla 25 Aralık 1683'te idam edildi.
📉 Kuşatmanın Sonuçları ve Tarihsel Önemi
- 🔄 Dönüm Noktası: Osmanlı İmparatorluğu, 1699 Karlofça Antlaşması'na kadar sürecek olan ve toprak kayıplarıyla sonuçlanan sürece girdi. Artık savunmada, saldırıda değildi.
- 🌍 Avrupa'nın Güç Dengesi: Osmanlı tehdidi Avrupa için büyük ölçüde sona erdi ve Avrupa devletleri kendi aralarındaki mücadelelere daha fazla odaklanabildi.
- ⚜️ Lehistan'ın Yıldızı: III. Jan Sobieski, "Viyana'nın Kurtarıcısı" unvanını alarak Avrupa'nın en önemli askeri liderlerinden biri haline geldi.
💡 Önemli Not: II. Viyana Kuşatması, sadece bir savaşın kaybedilmesi değil, bir çağın kapanıp yeni bir çağın açılması anlamına gelir. Osmanlı'nın "Duraklama Dönemi"nin en somut ve en ağır sonuçlu olaylarından biridir.
