# 📚 KPSS Birleşik Sözcüklerin Yazımı - Ders Notu
🔍 Konuya Giriş: Birleşik Sözcük Nedir?
Türkçede iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir kavram veya nesne adı oluşturmasıyla ortaya çıkan sözcüklere birleşik sözcük denir. KPSS Türkçe sınavında yazım kuralları bölümünün önemli konularından biridir. Bu notlarda, birleşik sözcüklerin hangi kurallara göre bitişik veya ayrı yazıldığını öğreneceğiz.
📝 Birleşik Sözcüklerin Yazım Kuralları
✅ 1. Bitişik Yazılan Birleşik Sözcükler
- 🌿 Bitirilmiş kaynaşmalar: Ses değişikliği (düşme, türeme, ünsüz benzeşmesi) olan sözcükler bitişik yazılır.
- Örnekler: sütlaç (sütlü aş), kahvaltı (kahve altı), niçin (ne için), birbiri
- 🔗 Kalıplaşmış birleşik fiiller: Etmek, eylemek, olmak, kılmak yardımcı fiilleriyle kurulan ve kalıplaşmış birleşik fiiller bitişik yazılır.
- Örnekler: hissetmek, reddetmek, terk etmek (ayrı), hapis olmak (ayrı)
- ⚠️ UYARI: "Etmek, olmak" ile kurulan birleşik fiillerde; bir sözcük tek başına anlam ifade etmiyorsa bitişik, ediyorsa ayrı yazılır.
- 🏠 Birleşik isimler: Yeni bir kavram oluşturan isimler bitişik yazılır.
- Örnekler: aslanağzı (çiçek), hanımeli, ayakkabı, gecekondu
- ➗ Matematiksel ifadeler: Matematikte kullanılan terimler bitişik yazılır.
- Örnekler: ikizkenar (\( \triangle ABC \) ikizkenar üçgen), altıgen
⛔ 2. Ayrı Yazılan Birleşik Sözcükler
- 📖 Deyimler: Deyim oluşturan sözcükler genellikle ayrı yazılır.
- Örnekler: göz atmak, kulak asmak, el vermek
- 🏔️ Coğrafi terimler: Yer adları dışındaki coğrafi terimler ayrı yazılır.
- Örnekler: Asya kıtası, Ağrı Dağı (özel isim olduğu için bitişik), Marmara Denizi
- 🧩 Bileşik sıfatlar: Kurallı bileşik sıfatlar ayrı yazılır.
- Örnekler: açık mavi (gömlek), uzun boylu (adam), büyük harf
🎯 KPSS'de Çıkan Önemli Ayrımlar
🔀 Sık Karıştırılan Örnekler
- Bitişik: affetmek, zannetmek, hissetmek, emretmek
- Ayrı: arz etmek, terk etmek, hapis olmak, yardım etmek
- Bitişik: Çanakkale (şehir adı), Eskişehir
- Ayrı: İç Anadolu (bölge adı), Doğu Karadeniz
💡 Pratik İpuçları ve Ezber Stratejileri
- 📚 "Etmek, olmak" testi: Sözcüğü "etmek" veya "olmak"tan ayırdığında anlamlı kalıyorsa ayrı, kalmıyorsa bitişik yazılır.
- 🔊 Ses değişikliği kuralı: Birleşirken ses düşmesi, türemesi veya benzeşmesi oluyorsa mutlaka bitişik yazılır.
- 📍 Özel isim kuralı: Yer adları bitişik, coğrafi yön ve bölgeler ayrı yazılır.
📊 Özet Tablo
Bitişik Yazılır: Ses değişikliği olanlar • Kalıplaşmış birleşik fiiller • Yeni kavram oluşturan isimler • Matematik terimleri
Ayrı Yazılır: Deyimler • Coğrafi terimler (yer adları hariç) • Kurallı bileşik sıfatlar • Anlamını koruyan birleşik fiiller
🎖️ Sonuç
Birleşik sözcüklerin yazımı, mantıksal kurallar ve istisnaların birlikte öğrenilmesi gereken bir konudur. KPSS'de bu konudan genellikle 1-2 soru gelmektedir. Yukarıdaki kuralları öğrendikten sonra, bol bol test çözerek bilgilerinizi pekiştirmeniz başarınızı artıracaktır. Unutmayın: Türkçe, kuralları olan ancak bu kuralların istisnalarla zenginleştiği canlı bir dildir! 🌟
