# 📚 KPSS Fiilimsiler (İsim-fiil, Sıfat-fiil, Zarf-fiil) - Ders Notu
🎯 Konuya Giriş: Fiilimsi Nedir?
Fiilimsi, fiillerin cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılmasını sağlayan ve fiil kök/gövdesinden türetilen kelimelerdir. Fiiller gibi olumsuz yapılabilir, zaman ve kip anlamı taşırlar ancak fiillerden farklı olarak şahıs eki almazlar ve yüklem olamazlar. KPSS Türkçe sorularında sıkça karşımıza çıkan bu konu, cümle çözümlemesi ve anlam bilgisi için kritik öneme sahiptir.
📌 1. İsim-Fiil (Ad-Eylem) - Mastar
Fiillere -ma, -ış, -mak ekleri getirilerek oluşturulur. Cümlede isim görevinde kullanılırlar (özne, nesne, yer tamlayıcısı olabilirler).
🔍 Özellikleri ve Örnekler:
- 🎯 Ekleri: -ma, -ış, -mak (Bunları "mayışmak" olarak kodlayabilirsiniz)
- 📝 Örnekler:
- Bu şehri görmek beni heyecanlandırıyor. (Nesne)
- Onun gelmesi herkesi sevindirdi. (Özne)
- Yazı yazmayı çok seviyorum. (Belirtili nesne)
- ⚠️ UYARI: "-ma/-me" eki bazen olumsuzluk ekiyle karıştırılabilir. Ayırt etmek için cümledeki işlevine bakın:
- Onu görme fırsatım olmadı. (İsim-fiil → Nesne)
- Onu görme artık! (Olumsuzluk eki → Emir kipinin olumsuzu)
📌 2. Sıfat-Fiil (Ortaç)
Fiillere belirli ekler getirilerek oluşturulur ve cümlede sıfat görevi yaparlar. Niteledikleri isim düştüğünde, o ismin yerini tutarak adlaşmış sıfat-fiil olurlar.
🔍 Özellikleri ve Örnekler:
- 🎯 Ekleri: -an, -ası, -mez, -ar, -dik, -ecek, -miş
(Bu ekleri şu kodlamayla hatırlayabilirsiniz: "Anası mezar dikecekmiş.")
- 📝 Örnekler:
- Koşan çocuklar parkta neşe saçıyordu. (Sıfat)
- Bu, çözülmez bir problem değil. (Sıfat)
- Tanıdık bir yüz göremeyince geri döndü. (Sıfat)
- Gelecek hafta sınav var. (Burada sıfat-fiil DEĞİLDİR, doğrudan sıfattır çünkü fiil kökünden gelmez.)
- 🌟 Adlaşmış Sıfat-Fiil Örneği:
- Gelen gideni aratır. ("Gelen" ve "giden" kelimeleri, niteledikleri "kişi" ismini karşılayarak adlaşmıştır.)
📌 3. Zarf-Fiil (Bağ-Eylem / Ulaç)
Fiillere belirli ekler getirilerek oluşturulur ve cümlede zarf görevi yaparlar. Temel işlevi, bir fiilin nasıl, ne zaman, ne şartla yapıldığını belirtmek veya iki cümleyi bağlamaktır.
🔍 Özellikleri ve Örnekler:
- 🎯 Başlıca Ekleri: -ip, -arak, -ınca, -dıkça, -madan, -ken, -alı, -dığında, -maksızın, -casına, -meksizin vb.
- 📝 Örnekler (Zarf Tümleci Olarak):
- Gülerek yanıma geldi. (Durum zarfı → Nasıl?)
- Eve varınca beni ara. (Zaman zarfı → Ne zaman?)
- Çalıştıkça daha çok öğreniyorsun. (Zaman/Durum zarfı)
- 🔗 Cümle Birleştirme İşlevi:
- Kitabı okuyup bana geri verdi. (İki fiili bağladı)
- Yağmur yağdığı için piknik iptal oldu. (Neden-sonuç ilişkisi kurdu)
📊 KPSS İçin Kritik Farklar ve İpuçları
| Karşılaştırma |
İsim-Fiil |
Sıfat-Fiil |
Zarf-Fiil |
| Görevi |
İsim (Ad) |
Sıfat (Ön ad) |
Zarf (Belirteç) |
| Sorulacak Soru |
Ne? / Kim? |
Nasıl? / Hangi? |
Nasıl? / Ne zaman? / Neden? |
| En Belirgin Ekler |
-ma, -ış, -mak |
-an, -dik, -ecek, -miş |
-ip, -arak, -ınca, -ken |
| Örnek Cümle |
Yüzmek sağlıklıdır. |
Yüzen çocuklar... |
Yüzerek karşıya geçti. |
✅ Pratik Çözüm Yöntemi
Bir kelimenin fiilimsi olup olmadığını anlamak için şu yolu izleyin:
- 📖 Kök/Gövde Kontrolü: Kelime fiil kök/gövdesinden mi türemiş?
- 🚫 Yüklem Testi: Cümlede yüklem (çekimli fiil) olarak kullanılmış mı? Kullanılmamalı.
- 🔤 İşlev Testi: Cümlede isim, sıfat mı yoksa zarf mı olmuş?
- 🏷️ Ek Kontrolü: Yukarıda listelenen fiilimsi eklerinden birini alıyor mu?
🎖️ Son Söz
Fiilimsiler, cümlelerin anlam derinliğini ve bağlantılarını artıran yapı taşlarıdır. KPSS'de hem doğrudan "Aşağıdakilerden hangisinde fiilimsi vardır/yoktur?" tarzı sorularda hem de paragraf sorularında anlamı doğru kavrayabilmek için bu konuyu iyi özümsemek gereklidir. Bol bol örnek cümle inceleyin ve soru çözün!
