Halit Ziya Uşaklıgil'in kaleminden çıkan Mai ve Siyah, Türk edebiyatının en önemli eserlerinden biridir. Roman, Servet-i Fünun döneminin karamsar ve idealist atmosferini yansıtırken, genç bir şairin hayallerinin yıkılışını ve toplumla çatışmasını etkileyici bir dille anlatır.
Halit Ziya Uşaklıgil (1866-1945), modern Türk edebiyatının kurucularından sayılır. Roman, hikaye, tiyatro ve anı türlerinde eserler vermiştir. Eserlerinde İstanbul'un yüksek tabakasının yaşamını, aşklarını, hayal kırıklıklarını ve toplumsal sorunlarını işlemiştir. Halit Ziya, romanlarında kullandığı zengin dil ve detaylı betimlemelerle tanınır.
Romanın ana karakteri Ahmet Cemil, idealist bir genç şairdir. Hayatı, hayalleri ve aşkları "mai" (mavi) ile sembolize edilirken, karşılaştığı acılar, hayal kırıklıkları ve gerçekler ise "siyah" ile ifade edilir. Ahmet Cemil, edebiyat dünyasında başarılı olmak, sevdiği kadınla evlenmek ve topluma faydalı bir birey olmak ister. Ancak, hayatın acımasızlığı, kıskançlıklar, entrikalar ve maddi zorluklar onun hayallerini birer birer yıkar. Roman, Ahmet Cemil'in yaşadığı bu çöküşü ve karamsarlığı derinlemesine işler.
Mai ve Siyah, II. Abdülhamit döneminin İstanbul'unda geçer. Romanın geçtiği mekanlar genellikle gazeteler, yayınevleri, zengin konakları ve Boğaz kıyılarıdır. Bu mekanlar, dönemin İstanbul'unun sosyal ve kültürel yaşamını yansıtır.
Mai ve Siyah ilk olarak 1896 yılında tefrika edilmiş, daha sonra aynı yıl kitap olarak yayımlanmıştır.
Mai ve Siyah, Türk edebiyatında modern romanın önemli bir örneğidir. Halit Ziya Uşaklıgil'in kullandığı zengin dil, detaylı betimlemeler ve psikolojik tahliller, romanı edebi açıdan değerli kılar. Ayrıca, roman, Servet-i Fünun döneminin sosyal ve kültürel yaşamını anlamak için önemli bir kaynaktır.
