mayoz bölünme evreleri 7. sınıf

Question

Hocam mayoz bölünmenin mitozdan farkını tam anlayamadım. Evrelerin isimlerini ve hangi evrede kromozomların ayrıldığını karıştırıyorum. Özellikle mayoz 1 ve mayoz 2'nin farklarını basitçe anlatabilir misiniz?

Answer 1

Mayoz Bölünme Nedir?

Mayoz bölünme, eşeyli üreyen canlılarda görülen ve kromozom sayısını yarıya indiren özel bir hücre bölünmesidir. Bu bölünme sonucunda üreme hücreleri (sperm ve yumurta) oluşur. Mayoz, birbirini takip eden iki bölünmeden oluşur: Mayoz I ve Mayoz II.

Mayoz Bölünmenin Evreleri

Mayoz bölünme toplam 8 evreden oluşur. İlk dört evre Mayoz I'e, sonraki dört evre ise Mayoz II'ye aittir.

MAYOZ I

Bu bölünmede kromozom sayısı yarıya iner.

• 1. Profaz I: Kromozomlar belirginleşir ve homolog kromozomlar yan yana gelerek çiftler oluşturur. Bu sırada krossing-over (parça değişimi) olayı gerçekleşir. Bu olay, genetik çeşitliliği sağlar.
• 2. Metafaz I: Homolog kromozom çiftleri hücrenin ortasında, ekvator düzleminde sıralanır.
• 3. Anafaz I: Homolog kromozomlar birbirinden ayrılarak zıt kutuplara doğru çekilir. Kromatitler henüz ayrılmamıştır.
• 4. Telofaz I: Kutuplara çekilen kromozomların etrafında yeni çekirdek zarları oluşur. Hücre bölünerek iki yeni hücre oluşturur. Bu hücrelerin kromozom sayısı birbirinden farklı olabilir ve ana hücrenin yarısı kadardır.

MAYOZ II

Bu bölünme, mitoza benzer. Kromozom sayısı değişmez, kromatitler birbirinden ayrılır.

• 5. Profaz II: Oluşan iki hücrenin çekirdek zarları erir. İğ iplikleri oluşmaya başlar.
• 6. Metafaz II: Kromozomlar, her iki hücrenin de ekvator düzleminde tek sıra halinde dizilir.
• 7. Anafaz II: Kardeş kromatitler birbirinden ayrılır ve zıt kutuplara doğru hareket eder. Artık her biri birer kromozom olarak adlandırılır.
• 8. Telofaz II: Kutuplara çekilen kromozomların etrafında çekirdek zarı oluşur. Sitoplazma bölünmesi gerçekleşir.

Mayoz bölünme sonucunda, bir ana hücreden genetik olarak birbirinden farklı dört yavru hücre oluşur.

Mayoz Bölünmenin Önemi

• Canlılarda kromozom sayısının nesiller boyunca sabit kalmasını sağlar.
• Krossing-over ve homolog kromozomların rastgele dağılması sayesinde genetik çeşitlilik oluşur.

Answer 2

Mayoz Bölünme Evreleri Çözümlü Test Soruları

Soru 1: Bir hücrenin mayoz bölünme geçirdiği biliniyor. Bu hücrenin bölünme sürecinde homolog kromozomların birbirine yaklaşıp gen alışverişi yaptığı evre aşağıdakilerden hangisidir?
a) Profaz I
b) Metafaz I
c) Anafaz I
d) Telofaz I
Cevap: a) Profaz I
Çözüm: Homolog kromozomların birbirine yaklaşıp sinapsis oluşturduğu ve krossing-over (gen alışverişi) olayının gerçekleştiği evre Profaz I'dir.

Soru 2: Mayoz bölünmenin ilk evrelerinde gerçekleşen bir olayda, homolog kromozom çiftleri hücrenin ekvator düzleminde rastgele dizilir. Bu rastgele dizilim aşağıdakilerden hangisine neden olur?
a) Kromozom sayısının yarıya inmesine
b) Tür içi genetik çeşitliliğin artmasına
c) DNA miktarının iki katına çıkmasına
d) Sitoplazma bölünmesinin gerçekleşmesine
Cevap: b) Tür içi genetik çeşitliliğin artmasına
Çözüm: Homolog kromozomların ekvator düzleminde rastgele dizilmesi (bağımsız dağılım), gametlerde farklı kromozom kombinasyonları oluşmasını sağlayarak genetik çeşitliliği artırır.

Soru 3: Mayoz I ve Mayoz II bölünmeleri karşılaştırıldığında aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
a) Mayoz I'de kromozom sayısı değişmez, Mayoz II'de yarıya iner
b) Mayoz I'de kromatitler ayrılır, Mayoz II'de homolog kromozomlar ayrılır
c) Mayoz I'de DNA eşlenmesi gerçekleşir, Mayoz II'de gerçekleşmez
d) Mayoz I sonunda iki hücre oluşur, Mayoz II sonunda dört hücre oluşur
Cevap: d) Mayoz I sonunda iki hücre oluşur, Mayoz II sonunda dört hücre oluşur
Çözüm: Mayoz I sonunda kromozom sayısı yarıya iner ve iki hücre oluşur. Mayoz II'de ise bu iki hücre bölünerek toplam dört hücre oluşur.

Soru 4: Bir hücrede mayoz bölünme sırasında homolog kromozomların ayrılarak zıt kutuplara çekildiği evre hangisidir ve bu evrenin sonucu nedir?
a) Profaz I - Krossing-over gerçekleşir
b) Anafaz I - Kromozom sayısı yarıya iner
c) Metafaz II - Kromatitler ekvator düzleminde dizilir
d) Telofaz II - Dört yeni hücre oluşur
Cevap: b) Anafaz I - Kromozom sayısı yarıya iner
Çözüm: Anafaz I evresinde homolog kromozomlar birbirinden ayrılarak zıt kutuplara çekilir. Bu ayrılma sonucunda kutuplara giden kromozom sayısı yarıya indiğinden, mayozun temel olaylarından biri gerçekleşmiş olur.