Noktalama (Tarama) Renklendirme Yöntemi
Bu yöntem, fiziki haritalarda yükselti basamaklarını göstermek için kullanılan en basit yöntemlerden biridir. Temel prensip, farklı yükseltileri farklı renklerle ifade etmektir.
Nasıl Uygulanır?
- Öncelikle harita üzerinde belirli yükselti aralıkları (örneğin, 0-200 m, 200-500 m, 500-1000 m) belirlenir.
- Her yükselti aralığı için bir renk seçilir.
- Alçak yerler genellikle yeşil tonlarıyla, yüksek yerler ise kahverengi ve sarı tonlarıyla gösterilir.
- Deniz ve göller ise mavi renkle temsil edilir.
Avantajı: Haritaya bakan bir kişi, renklere bakarak bir bölgenin genel olarak alçak mı yüksek mi olduğunu anında anlayabilir.
Dezavantajı: Bu yöntemle, arazinin detaylı şekli (tepe, vadi, sırt) veya eğim derecesi hakkında kesin bilgi edinmek zordur. Sadece genel bir yükselti fikri verir.
İzohips (Eş Yükselti Eğrisi) Yöntemi
İzohips, deniz seviyesinden aynı yükseklikte bulunan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen kapalı eğrilerdir. Bu yöntem, yükseltiyi ve yer şekillerini göstermek için en yaygın ve en detaylı kullanılan yöntemdir.
İzohipslerin Temel Özellikleri
- Kapalı eğrilerdir: Her bir izohips eğrisi, harita sınırları içinde kapalı bir şekil oluşturur.
- Birbirlerini kesmezler: Hiçbir iki izohips eğrisi birbiriyle kesişmez.
- Sabit yükselti aralıklarıyla çizilirler: Örneğin, 10'ar metre veya 50'şer metre aralıklarla çizilebilirler. Bu aralığa eküidistans (izohips aralığı) denir.
- Sık oldukları yerlerde eğim fazla, seyrek oldukları yerlerde eğim azdır.
- İzohipslerin arası genellikle noktalama renklendirme yöntemiyle boyanarak harita daha anlaşılır hale getirilir.
İzohipslerle Yer Şekillerinin Gösterilmesi
- Tepe (Doruk): İzohips eğrileri, daire veya oval şeklinde kapalı eğrilerdir. Yükselti merkeze doğru artar. Bazen tepe noktasının yüksekliği rakamla belirtilir.
- Vadi: İzohips eğrileri, "V" harfi şeklinde kıvrımlar yapar. "V" nin sivri ucu, yüksek yere (kaynağa) doğru bakar.
- Sırt: Vadin tam tersidir. İzohips eğrileri, "U" harfine benzer bir şekil oluşturur. "U" nun açık kısmı alçak yere doğru bakar.
- Boyun: İki tepe arasında kalan, nispeten alçak ve düz alanlardır. Karşılıklı gelen iki izohips eğrisi arasında kalan bölüm olarak görülür.
- Çanak (Kapalı Çukur): Görünüş olarak tepeye benzer, ancak yükselti merkeze doğru azalır. Bu durumu belirtmek için eğrilerin üzerine yükseltinin azaldığını gösteren ok işaretleri konulabilir.
Özetle: Noktalama renklendirme yöntemi genel yükseltiyi hızlıca anlamak için kullanışlıyken, izohips yöntemi arazinin detaylı şekli, eğimi ve yükseltisi hakkında çok daha fazla bilgi sunar. Günümüzdeki fiziki haritaların çoğu, bu iki yöntemi birlikte kullanır; izohips eğrilerinin arası, renklendirme yöntemiyle doldurulur.
