Organik ve Anorganik Kimya Arasındaki Temel Farklar
Kimya bilimi, genellikle iki ana dala ayrılarak incelenir: Organik Kimya ve Anorganik Kimya. Bu iki dal, inceledikleri bileşiklerin yapısı, özellikleri ve reaksiyonları bakımından birbirinden ayrılır.
Organik Kimya Nedir?
Organik kimya, temel olarak karbon (C) elementinin bileşiklerini inceleyen kimya dalıdır. İstisnalar olsa da (karbonatlar, siyanürler gibi), genellikle karbon-hidrojen (C-H) bağı içeren bileşikler organik olarak kabul edilir.
Organik bileşiklerin başlıca özellikleri:
- Yapıtaşı Karbondur: Karbon atomunun dört bağ yapabilme özelliği, çok sayıda ve karmaşık yapılı moleküllerin (polisakkaritler, proteinler, DNA gibi) oluşmasına olanak tanır.
- Canlıların Yapısında Bulunur: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, nükleik asitler (DNA, RNA) ve enzimler organik bileşiklerdir.
- Kovalent Bağlıdır: Atomları arasında elektron paylaşımına dayanan kovalent bağlar bulunur.
- Yanıcıdır: Benzin, doğal gaz, odun gibi birçok organik bileşik yanıcı özellik gösterir.
- Erime ve Kaynama Noktaları Genellikle Düşüktür.
Örnekler: Metan (CH\(_4\)), Etanol (C\(_2\)H\(_5\)OH), Glikoz (C\(_6\)H\(_{12}\)O\(_6\)), Asetik asit (sirke asidi).
Anorganik Kimya Nedir?
Anorganik kimya ise, genellikle karbon elementini içermeyen bileşikleri inceleyen kimya dalıdır. Organik olmayan tüm bileşikler ve elementler bu kapsama girer.
Anorganik bileşiklerin başlıca özellikleri:
- Karbon İçermez (Genel Kural): Karbonatlar (CO\(_3^{2-}\)), karbon monoksit (CO) ve karbondioksit (CO\(_2\)) gibi birkaç istisna dışında karbon içermezler.
- Canlıların Yapısında Az Bulunur: Daha çok mineraller, kayalar, metaller ve toprakta bulunurlar. Ancak su (H\(_2\)O) ve tuzlar (NaCl) gibi canlılar için hayati öneme sahip anorganik bileşikler de vardır.
- İyonik veya Kovalent Bağlı Olabilir: Tuzlarda iyonik, suda ise kovalent bağ görülür.
- Genellikle Yanıcı Değildir.
- Erime ve Kaynama Noktaları Genellikle Yüksektir.
Örnekler: Sodyum klorür (NaCl - sofra tuzu), Su (H\(_2\)O), Amonyak (NH\(_3\)), Kükürt dioksit (SO\(_2\)), Altın (Au).
Özetle Ana Farklar
- Tanım: Organik kimya karbon bileşiklerini, anorganik kimya ise genelde karbon içermeyen bileşikleri inceler.
- Yapı: Organik bileşikler karmaşık yapılı olabilirken, anorganik bileşikler genellikle daha basit yapılıdır.
- Bağ Türü: Organik bileşiklerde kovalent bağ hakimken, anorganik bileşiklerde hem iyonik hem kovalent bağ görülür.
- Kaynak: Organik bileşikler çoğunlukla canlı kaynaklıdır (veya sentezlenir), anorganik bileşikler ise genellikle cansız doğada (mineraller, toprak) bulunur.
Not: Günümüzde bu ayrım kesin çizgilerle yapılmamakta, "Organometalik Kimya" gibi her iki alanı da kapsayan ara disiplinler ortaya çıkmıştır.
